Διακίνηση χημικών ουσιών

Σήμανση χημικών ουσιών ( Labeling)

Η σήμανση των δοχείων πρέπει να είναι ευανάγνωστη και να δίνει όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για το περιεχόμενο. Η ετικέτα πρέπει να είναι καλά κολλημένη στο δοχείο και προστατευμένη ώστε να μην καταστρέφεται από  την ουσία που περιέχεται στο δοχείο. Για ορισμένες χημικές ουσίες είναι απαραίτητο να αναγράφεται η ημερομηνία λήξεως (π.χ. αιθέρες). Σε όλες τις περιπτώσεις πρέπει να αναγράφεται η ημερομηνία εισόδου στην αποθήκη. Η σήμανση πρέπει να περιλαμβάνει:

- Αναγνώριση του περιεχομένου του δοχείου

- Σήματα κινδύνων

- Οδηγίες για περιορισμό των κινδύνων και ατυχημάτων

- Πρώτες βοήθειες για όσους εκτίθενται στην ουσία

- Μεθόδους καθαρισμού από διαρροές, λεκέδες

- Ιατρικές συμβουλές για την αντιμετώπιση δηλητηριάσεων από το περιεχόμενο του δοχείου

- Όνομα, διεύθυνση και τηλέφωνο του κατασκευαστή, εισαγωγέα ή υπεύθυνου φορέα (π.χ. επιθεωρητής)

- Ημερομηνία παραλαβής ή παραγωγής της χημικής ουσίας

 

Οι εργαζόμενοι στο εργαστήριο δεν πρέπει να ξεκολλούν ή να μετατρέπουν τις ετικέτες από δοχεία που περιέχουν επικίνδυνες χημικές ουσίες. Κατά τη μεταφορά μιας χημικής ουσίας από το δοχείο του κατασκευαστή σε δευτερεύον δοχείο, θα πρέπει να κολλάται στο δεύτερο δοχείο η κατάλληλη ετικέτα.

Τα σήματα κινδύνων μπορεί να είναι εικόνες, σύμβολα, λέξεις ή οποιοσδήποτε συνδυασμός αυτών που εκφράζει τον κίνδυνο.

Οι εικόνες συντελούν στην αναγνώριση των ιδιοτήτων και των κατηγοριών στις οποίες ανήκουν οι επικίνδυνες ενώσεις. Για παράδειγμα:

 

 

 

 

 

Τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται παρέχουν πληροφορίες για τα μέτρα ασφαλείας που πρέπει να λαμβάνονται κατά τη διακίνηση επικίνδυνων ουσιών και / ή κατά την αντιμετώπιση πυρκαγιών.

Υπάρχουν πολλές παραλλαγές των συμβόλων που δείχνουν τους κινδύνους της ουσίας. Ο οργανισμός NFP (National Fire Protection Association) χρησιμοποιεί ένα ρόμβο χωρισμένο σε τέσσερα, διαφορετικού χρώματος, τμήματα. Κάθε τμήμα πληροφορεί αν το περιεχόμενο είναι εύφλεκτο, δραστικό, επικίνδυνο ή έχει άλλες επιδράσεις  (π.χ. ραδιενεργό) και μέχρι ποιο βαθμό (από 0 για ακίνδυνο περιεχόμενο έως 4 για πολύ επικίνδυνο περιεχόμενο).

Οι λέξεις που χρησιμοποιούνται αποσκοπούν στο να προσελκύσουν άμεσα την προσοχή του εργαζόμενου (π.χ. εύφλεκτο) και είναι στα Αγγλικά. Όταν απαιτείται ωστόσο, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλες γλώσσες.

Ο βαθμός επικινδυνότητας εκφράζεται μονολεκτικά πάνω στην ετικέτα και χρησιμοποιούνται τρία χρώματα. Πιο συγκεκριμένα:

- DANGER --μέγιστος βαθμός επικινδυνότητας (κόκκινο κείμενο)

 

 

 

 

 

 

- WARNING --μέσος βαθμός επικινδυνότητας (πορτοκαλί κείμενο)

 

 

 

 

 

 

- CAUTION --ελάχιστος βαθμός επικινδυνότητας (κίτρινο κείμενο)

 

 

 

 

 

 

Αποθήκευση χημικών ουσιών

Η σωστή αποθήκευση των χημικών ουσιών είναι δείκτης της ασφάλειας του εργαστηρίου. Γενικά, για την αποθήκευση των χημικών ουσιών πρέπει να τηρούνται οι παρακάτω κανόνες:

- Η αποθήκη δεν πρέπει να δέχεται άμεσο ηλιακό φως ή να έχει πηγές θερμάνσεως (π.χ. σωλήνες κεντρικής θέρμανσης, θερμαντικά σώματα)

- Ο αέρας της αποθήκης πρέπει να ανανεώνεται μηχανικά τουλάχιστον 6 φορές ανά ώρα

- Η αποθήκη πρέπει να έχει ανιχνευτές καπνού και πυροσβεστήρες για την περίπτωση  φωτιάς

- Η αποθήκη δεν πρέπει να έχει υψηλή υγρασία

- Η αποθήκευση των χημικών ουσιών δε γίνεται πάντα με αλφαβητική σειρά, αφού πολλές ουσίες αποθηκεύονται σύμφωνα με τις γενικές κατηγορίες όπως οξειδωτικά, φωτοευαίσθητα, εύφλεκτα, εύφλεκτα μέταλλα και αναγωγικά οξέα, οξειδωτικά οξέα, στερεές βάσεις και υγρές βάσεις.

- Οξειδωτικές ενώσεις και οξειδωτικά οξέα πρέπει να φυλάσσονται πάνω σε μεταλλικά ράφια ή πλαστικούς δίσκους και όχι σε ξύλινες επιφάνειες.

- Εύφλεκτες ουσίες πρέπει να φυλάγονται σε ειδικά ντουλάπια που κυκλοφορούν στο εμπόριο

- Πτητικές εύφλεκτες ουσίες φυλάγονται σε ειδικά ψυγεία (Spark - Free)

- Ουσίες καρκινογόνες πρέπει να αποθηκεύονται σε ξεχωριστούς και ασφαλισμένους χώρους

- Δεν επιτρέπεται να αποθηκεύονται δοχεία χωρίς ετικέτα, ή δοχεία με χημικά απόβλητα για μεγάλα χρονικά διαστήματα

 

Διαχωρισμός επικίνδυνων αποβλήτων:

· Όλα τα επικίνδυνα απόβλητα πρέπει να διαχωριστούν σε κατηγορίες για να αποτρέψουν τα ασυμβίβαστα μίγματα. Ο πίνακας που ακολουθεί μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ασφαλή αποθήκευση ασυμβίβαστων χημικών ουσιών.

 

Χημικός διαχωρισμός: Συνιστώμενη αποθήκευση από τις ομάδες συμβατότητας

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Σημείωση: Τα διαχωριστικά σημαίνουν ξεχωριστή τοποθεσία αποθήκευσης.

 

Συσκευασία, σήμανση, τοποθέτηση των εργαστηριακών αποβλήτων σε περιέκτες (container)

Κατά τη συλλογή των αποβλήτων απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην συγκεντρώνονται ασύμβατα υλικά σε ίδια δοχεία (Βλέπε πίνακα Χημικής συμβατότητας). Οι κατηγορίες συλλογής αποβλήτων συνήθως είναι:

- Μη αλογονωμένοι οργανικοί διαλύτες, <5% νερό

- Μη αλογονωμένοι οργανικοί διαλύτες, >5% νερό

- Αλογονωμένοι διαλύτες (με οποιαδήποτε % περιεκτικότητα σε νερό)

- Διαλύματα που να περιέχουν ενώσεις του αρσενικού, βαρίου, καδμίου, χρωμίου, μολύβδου, αργύρου και σεληνίου

- Διαλύματα υδραργύρου και των ενώσεών του τα οποία και φυλάσσονται ξεχωριστά από οποιοδήποτε υγρό

- Οργανικά οξέα

- Ανόργανα οξέα

- Οργανικές βάσεις

- Ανόργανες βάσεις

- Ακυλαλογονίδια

- Κυανιούχα άλατα

- Σουλφίδια

- Οργανικά υπεροξείδια

- Ανόργανα οξειδωτικά κλπ.

 Τα όξινα και βασικά απόβλητα (pH<3 ή pH>9) δεν πρέπει να φυλάσσονται σε μεταλλικά δοχεία διότι διαβρώνονται σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Τα οξέα και οι βάσεις πρέπει να φυλάσσονται ξεχωριστά από υδρογονάνθρακες και αιθέρες. Γενικότερα, ισχύουν οι κανόνες αποθήκευσης της παραγράφου 7.4.2..

Οι προδιαγραφές συσκευασίας, σήμανσης και τοποθέτησης των αποβλήτων γίνονται σύμφωνα με:

- Τον ευρωπαϊκό οργανισμό οδικής μεταφοράς επικίνδυνων αποβλήτων ADR, European Agreement concerning the international Carriage of Dangerous Goods by Road

- Το διεθνή οργανισμό θαλασσίων μεταφορών επικίνδυνων υλικών IMDG code, International Maritime Dangerous Goods code

 

Η συμφωνία της ADR έχει κυρωθεί από την ελληνική κυβέρνηση, με το Νόμο 1741/1987 (ΦΕΚ 225/87) "Κύρωση Ευρωπαϊκής Συμφωνίας για τη Διεθνή Οδική Μεταφορά Επικινδύνων Εμπορευμάτων που υπογράφηκε στη Γενεύη την 30η Σεπτεμβρίου 1957". Η συμφωνία του Διεθνούς Οργανισμού για τη Θαλάσσια Μεταφορά Επικινδύνων Υλικών IMDG code έχει κυρωθεί με την Υ.Α. 7879 (ΦΕΚ689/30-11-87) από την ελληνική κυβέρνηση.

Στην ετικέτα συνήθως να αναγράφονται:

- Ολογράφως, όλες οι χημικές ουσίες που περιέχονται στο δοχείο συλλογής αποβλήτων

- Το ποσοστό κάθε χημικής ουσίας στον περιέκτη (container)

- Η συνολική ποσότητα του απόβλητου

- Το pH του υγρού απόβλητου αν είναι <3 ή >10

- Όνομα, τηλέφωνο υπεύθυνου

- Ημερομηνία συλλογής

- Όνομα τμήματος, αριθμός κτιρίου και δωματίου στο οποίο τοποθετείται το απόβλητο

 

Διαδικασία τελικής διάθεσης εργαστηριακών αποβλήτων

Για την τελική διάθεση των εργαστηριακών αποβλήτων απαιτείται να γίνουν οι ακόλουθες ενέργειες:

- Καταγραφή και τοποθέτηση των αποβλήτων εντός της κατάλληλης συσκευασίας

- Τοποθέτηση όλων των συσκευασμένων αποβλήτων εντός του περιέκτη με τρόπο ώστε να αποφεύγονται τυχόν μετακινήσεις κατά τη μεταφορά

- Σύνταξη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όπως ορίζει η ΚΥΑ 69269/ 5387/90 ΦΕΚ 687Β "ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ, ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Μ.Π.Ε"

- Έκδοση και έγκριση δελτίου διασυνοριακής μεταφοράς των αποβλήτων από τη χώρα που θα πραγματοποιήσει την καταστροφή ή την ανακύκλωση.

- Έκδοση άδειας διαχείρισης αποβλήτων από τη Νομαρχία που εδρεύει ο πελάτης σύμφωνα με την ΥΑ 19396/ 1546 ΦΕΚ 604/97 "ΠΕΡΙ ΜΕΤΡΩΝ ΚΑΙ ΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ" ή την ΥΑ 69728/824 ΦΕΚ 358/96 "ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΟΡΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ"

- Έκδοση άδειας διασυνοριακής μεταφοράς των αποβλήτων από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. όταν έχουμε εξαγωγή τους σε χώρα μέλος του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με τον κανονισμό ΕΟΚ 259/93 "ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΚΑΙ ΕΞΟΔΟ ΤΟΥΣ".

- Παράδοση πιστοποιητικού καταστροφής, που θα εκδοθεί από τη μονάδα που είναι υπεύθυνη για την καταστροφή των αποβλήτων.

- Κοινοποίηση του ανωτέρω πιστοποιητικού στην αρμόδια Νομαρχία και στο Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

 

Ασφάλιση

Οι περιέκτες ασφαλίζονται για ζημιές προς τρίτους, κατά τη φόρτωση, εκφόρτωση και για τη μεταφορά τους τόσο στον ελληνικό, όσο και στο διεθνή χώρο, για κινδύνους και καταστροφές στο περιβάλλον.