Στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Σεμιναρίου: «Συλλογική μνήμη και πολιτισμικές ταυτότητες» του ακαδημαϊκού έτους 2006-07, προσεγγίσθηκε μεταξύ των άλλων και η υλική υπόσταση της μνήμης και εξετάστηκε πώς και ως ποιό βαθμό αυτή συνιστά ένα δυναμικό πεδίο δράσης για τη συγκρότηση πολιτισμικών ταυτοτήτων, ένα πεδίο, ως ένα βαθμό, μιας συμβολικής διαπάλης για την ανάδειξη του πραγματικού κατόχου και συντελεστή της ιστορίας. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στους δημόσιους τόπους μνήμης. Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές είχαν ως κοινό θέμα εργασίας την καταγραφή και την προσέγγιση του πληθυσμού των αγαλμάτων και των μνημείων μιας πόλης ή μιας περιοχής και τον εντοπισμό της δυναμικής λειτουργίας/ δράσης τους ως επίσημων και ανεπίσημων μνημονικών τόπων, τις μεταβαλλόμενες επίσης νοηματοδότησεις τους και υποστάσεις τους (Θέμα εργασίας: «Πολιτικές της μνήμης: Τα ιστορικά και άλλα μνημεία ως όψεις καταγραφής της ιστορικής και κοινωνικής μνήμης»).
Σε δεκαπέντε περίπου πόλεις ή περιοχές της Ελλάδας έγινε μια εθνογραφική καταγραφή και αποτύπωση των μνημείων και των αγαλμάτων, αρχειακή και επιτόπια έρευνα και επίσης μια πρώτη εθνογραφική ανάλυση: Αθανασοπούλου Αλεξάνδρα, «Η μνήμη των μνημείων και των αγαλμάτων του Αγρινίου», (βλ. κείμενο...) Αλεβιζάκης Νίκος, «Η συγκρότηση της «κοινωνικής μνήμης» μέσα από τη δημόσια γλυπτική: το παράδειγμα της πόλης της Κέρκυρας», Αντωνιάδου Αριάδνη, «Κατασκευάζοντας μνήμες, διεκδικώντας χωράφια. Το μνημείο του Μακεδονικού Αγώνα στη Δαμασκηνιά (Βιτιλούστ) Βοΐου Κοζάνης», Γιώτη Σταματία, «Μνημεία πεσόντων και εκτελεσθέντων Κρυοπηγής Πρέβεζας» Ζέρβας Σπύρος, «Η περίπτωση του Δήμου Θερμαϊκού Θεσσαλονίκης». Καρβέλης Κωνσταντίνος, «Τρόποι έκφρασης της επίσημης και ανεπίσημης μνήμης μέσα από τα μνημεία και τα αγάλματα». Καραστάθη Μαρία, «Τα Μνημεία και τα αγάλματα της Λαμίας», Κιτσάκη Γεωργία, «Τα μνημεία της πόλης των Ιωαννίνων» Κούρος Θεόδωρος, «Τα μνημεία της Κόνιτσας. Η μνήμη του Εμφυλίου πολέμου ως ιδεολογία», Ματσούκη Ευαγγελία, «Τα μνημεία στον αστικό χώρο. Η περίπτωση του δήμου Ηλιούπολης Αττικής», Μπέλλου Ευγενία, «Μνημεία και μνήμη στην Πρέβεζα», Μποτωνάκη Νίκη, «Τα μνημεία των προσφύγων της Ανατολής» Σταθόπουλος Γεώργιος, «Τα μνημεία του Μεσολογγίου ως πεδία παγίωσης της ιστορικής και κοινωνικής μνήμης». Σταύρου Ελευθερία, «Καταγραφή Δημοσίων μνημείων ως τοπική μνήμη ( Δήμος Μπιζανίου)».
Προς την ίδια κατεύθυνση κινήθηκε και το σεμινάριο της επόμενης χρονιάς (2007-2008), όπου καταγράφτηκαν και προσεγγίσθηκαν τα δημόσια μνημεία και αγάλματα άλλων έντεκα πόλεων ή περιοχών: Βασιλοπούλου Φωτεινή, «Μνημεία και μνήμη στην Κόρινθο», Βλαντώνη Κατερίνα, Μνημονικοί τόποι της Θεσσαλονίκης, Βαρβέρη Θεοδώρα « Μνημεία Ορεινής Ναυπακτίας», Δημητρίου Σωτήρης, «Θεστιέων μνημεία και μνήμες», Ζαχαράκης Νίκος «Μνημεία και μνήμη της Λακωνίας», Ζήνδρος Σπύρος, " Τα μνημεία και η μνήμη του πολέμου στο Καλπάκι και τα γειτονικά χωριά ", Μαραγκού Μαρία, Μνημεία και μνήμη στην πόλη της Ναυπάκτου, Κακαμπέγκα Χρυσοβαλάντω, «Μνημονικοί τόποι στην Παραμυθιά», Κομποθέκρα Άννα, «Μνημεία Αργοστολίου Κεφαλονιάς»,Μήτση Αναστασία. «Μνημεία και μνήμη στη Λεμεσό» Μποκογιάννης Βασίλης, «Μνημεία και μνήμη στην περιοχή της Άρτας», Σκάρα Αλεξάνδρα, «Μνημεία και μνήμη στο Μέτσοβο».
Γενικότερα από αυτήν την πρώτη εθνογραφική ανάλυση του υλικού, προκύπτει ότι τα μνημεία και τα ηρώα δίνουν σχήμα σε μια συγκεκριμένη αντίληψη του παρελθόντος που ακολουθεί συνήθως την εθνική ιστορία και ενισχύουν την κυρίαρχη συλλογική μνήμη , την παγιωμένη επίσης άποψη που αυτή δομεί για το παρελθόν. Ωστόσο μέσα από την ως τώρα έρευνα διαπιστώθηκε ότι το εθνικό αφήγημα στις τοπικές κοινωνίες συνδιαλέγεται, με την τοπική και κοινωνική μνήμη τους και την ταυτότητά τους. Σε αρκετές μάλιστα περιπτώσεις ίσως και να βρίσκει την τελευταία αντιπαραθετική και πάντως διαφοροποιημένη από αυτήν που συνιστούν τα μεγάλα εθνοκεντρικά ή άλλα κυρίαρχα αφηγήματα . Κάπου αναδεικνύονται σε πεδία και τόπους δράσης μιας προσφυγικής μνήμης και ταυτότητας, αλλού μιας μνήμης εθνοτοπικής ( π.χ. Ηλιούπολη), αλλού απλώς εθνικής , τοπικής, οικογενειακής κλπ). Γενικότερα αναδείχθηκε η σημασία του χώρου ως κοινωνικού πλαισίου της συλλογικής ή κοινωνικής μνήμης και ήλθαν στην επιφάνεια οι βασικές αντιλήψεις και προσλήψεις του χώρου και τί ως συλλογικές αναπαραστάσεις εξυπηρετούν: α) η αντίληψη του μνημειοποιημένου χώρου, αντίληψη που έχει σε γενικές γραμμές επιλέξει η επίσημη εθνική κουλτούρα για την ανάπτυξη και την παγίωση μιας εθνικής συλλογικής μνήμης και ταυτότητας. Β) Η αντίληψη ενός κοινωνικού χώρου που είναι προϊόν πραγματικοτήτων με διαφορετικές, αντίπαλες ιστορικές και κοινωνικές καταβολές. Ακουμπώντας πάνω σε αυτήν την αντίληψη του βιωμένου κοινωνικού χώρου, τα δρώντα υποκείμενα, στήνουν τους δικούς τους τόπους μνήμης, αναπτύσσουν ή δίνουν άλλα νοήματα και σημασίες, άλλες χρήσεις και λειτουργίες ακόμα και στον μνημειοποιημένο χώρο, μετατρέποντας τον σε οικείο μνημονικό τόπο, σε πεδίο και πλαίσιο συγκρότησης και παγίωσης της δικής τους ανεπίσημης συλλογικής μνήμης, Αυτή ωστόσο η «από τα κάτω μνήμη» εμφανίζεται συχνά να δημιουργεί έναν αντίλογο που αμφισβητεί τα ηγεμονικά αφηγήματα. Σε αρκετές περιπτώσεις και οι δύο εμφανίζονται να διαμορφώνονται στη βάση μιας αλληλεπίδρασης, μιας οικειοποίησης ή μετασχηματισμού στοιχείων της άλλης.
Το πρόγραμμα βρίσκεται σε εξέλιξη και στους στόχους του είναι να «χαρτογραφήσει» καταρχήν τον κόσμο των μνημείων και των αγαλμάτων σε όλη την Ελλάδα (αναπτύσσοντας παράλληλα μια κατάλληλη βάση δεδομένων) και να προωθήσει την ανθρωπολογική/ εθνογραφική τους ανάγνωση.

Προς αυτήν την κατεύθυνση εντάσσεται και η Ημερίδα (βλ. ανακοίνωση, πρόγραμμα και περιλήψεις) που πραγματοποιήθηκε την 21 Ιουνίου 2008 με θέμα:
«Ανιχνεύοντας τόπους μνήμης: Αγάλματα και μνημεία στον ελληνικό χώρο, σημασίες και νοηματοδοτήσεις»
Η προαναφερόμενη Ημερίδα διεξάγεται από τον Τομέα Λαογραφίας στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών και ειδικότερα του σεμιναρίου του με τίτλο «Συλλογική μνήμη και πολιτισμικές ταυτότητες». Στην Ημερίδα συμμετέχουν και μεταπτυχιακοί φοιτητές με ανακοινώσεις σε poster. (Αναρτώνται ενδεικτικές εργασίες)
Οι στόχοι της Ημερίδας είναι: α) να καταγράψει και να κατανοήσει την κοινωνική ζωή και πολιτιστική βιογραφία των μνημείων και των αγαλμάτων, β) να εντοπίσει τη δυναμική και τα σημασιολογικά περιεχόμενά τους στο χρόνο και τον τόπο και γ) να αντιμετωπίσει αυτά ως επίσημους και ανεπίσημους μνημονικούς τόπους που νοηματοδοτούνται από τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των δρώντων υποκειμένων. Στοχεύει επίσης να συζητήσει θέματα θεωρίας και μεθόδου για τη μελέτη του υλικού πολιτισμού και της υλικής - οπτικής μνήμης.