ΙΝΤ 809: Νεοελληνική τέχνη 18ος -19 ος αι. (Ιστοριογραφία, Eπτανησιακή Σχολή, Σχολή του Μονάχου)
Εξετάζεται η τέχνη που αναπτύχθηκε στα Επτάνησα και στο πλαίσιο της Επτανησιακής Σχολής στις κυριότερες εκφάνσεις της (ζωγραφική, χαρακτική, γλυπτική και νύξεις στην αρχιτεκτονική) με βάση το έργο (θεωρητικό και καλλιτεχνικό) των κυριότερων εκπροσώπων της και σε σχέση με τις ιδιάζουσες ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες. Εξετάζεται, επίσης, η τέχνη του νεοελληνικού κράτους τον 19ο αιώνα, με έμφαση στην τέχνη της Ομάδας του Μονάχου.
Έμφαση δίδεται στα εξής: αντικείμενο και αφετηρία της νεοελληνικής τέχνης, πηγές και ιστοριογραφία, ιδεολογικό υπόβαθρο και σχέσεις με το ευρύτερο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο, κατευθύνσεις, θέματα και τάσεις, προβλήματα έρευνας.
Σκοπός:
Να ερευνηθεί η αφετηρία της νεοελληνικής τέχνης και να εξεταστεί η τέχνη που αναπτύχθηκε στα Ιόνια νησιά(18 ος -19 ος αι.) και στο ελληνικό κράτος τον 19 ο αιώνα.
Στόχοι:
-Να ερευνηθεί η αφετηρία της νεοελληνικής τέχνης, να προσδιοριστεί το αντικείμενό της και να παρουσιαστούν οι βασικές συνθετικές μελέτες για την ιστορία της.
-Να εξεταστεί η τέχνη που αναπτύχθηκε στα Ιόνια νησιά στις κυριότερες εκφάνσεις της, με έμφαση στη ζωγραφική και με βάση επιλεγμένα παραδείγματα των σημαντικότερων καλλιτεχνών, καθώς και οι σχέσεις της με το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο.
-Να εξεταστούν οι θεωρητικές της προϋποθέσεις, με έμφαση στο έργο του Παναγιώτη Δοξαρά, και οι καινοτομίες που αυτός εισήγαγε και σήμαναν τη ρήξη με τη μεταβυζαντινή παράδοση που είχε εισαχθεί από την Κρήτη στα μέσα του 17 ου αιώνα.
-Να εξεταστούν όψεις του έργου των υπολοίπων δασκάλων της Επτανησιακής Σχολής(Ν. Δοξαρά, Ν. Κουτούζη, Ν. Καντούνη), του Ιερώνυμου Πλακωτού, του Σπύρου Βεντούρα και του Γιαννάκη Κοράη.
-Να εξεταστούν όψεις της τέχνης των Επτανησίων του 19 ου αιώνα, ιδιαίτερα όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά την Ένωση το 1864.
-Να σκιαγραφηθεί η πρόσληψη της επτανησιακής τέχνης στην Ελλάδα και στην Ιταλία με παράλληλη συνεξέταση της ιστοριογραφίας.
-Να εξεταστεί το ιστορικό, κοινωνικό και ιδεολογικό πλαίσιο της τέχνης που καλλιεργήθηκε στο νεοελληνικό κράτος τον 19 ο αιώνα. Η επιστροφή των τεχνών στην αρχαία κοιτίδα τους.
-Να εξεταστεί η τέχνη των πρώτων δεκαετιών μετά την απελευθέρωση και ο ρόλος του Σχολείου των Τεχνών.
-Να εξεταστεί η τέχνη της Σχολής του Μονάχου στις κυριότερες εκφάνσεις της, με έμφαση στη ζωγραφική.
-Να εξεταστούν όψεις του έργου των σημαντικότερων εκπροσώπων της: Θεόδωρου Βρυζάκη, Νικολάου Γύζη, Νικηφόρου Λύτρα, Κωνασταντίνου Βολανάκη, Γεωργίου Ιακωβίδη, Πολυχρόνη Λεμπέση, σε σχέση πάντα με το ιστορικό πλαίσιο και την κυρίαρχη ιδεολογία.
-Να διαγραφεί σχηματικά η εξέλιξη της γλυπτικής και η ιδεολογία που διέπει τα δημόσια μνημεία.
-Να σκιαγραφηθεί η πρόσληψη της τέχνης της Σχολής του Μονάχου με παράλληλη συνεξέταση των κυριότερων ιστοριογραφικών έργων.
Διάγραμμα
Μάθημα 1ο: Στόχοι του μαθήματος. Αντικείμενο και αφετηρία της νεοελληνικής τέχνης. Περιοδολόγηση. Βιβλιογραφία. Προφορικές και γραπτές οδηγίες για την εκπόνηση εργασιών. Θέματα εργασιών.
Μάθημα 2ο και 3ο: Επτανησιακή Σχολή. Ορισμός και ιστορικό κοινωνικό - ιδεολογικό πλαίσιο. Διάκριση της τέχνης της Επτανησιακής Σχολής από τη μεταβυζαντινή τέχνη. Βασική ιστοριογραφία. Αφετηρία: Παναγιώτης Δοξαράς, θεωρητικό και ζωγραφικό έργο, καινοτομίες. Η περίπτωση του Ιερώνυμου Πλακωτού. Οι δάσκαλοι (18 ος αι. -αρχές 19 ου αι.): Νικόλαος Δοξαράς, Νικόλαος Κουτούζης, Νικόλαος Καντούνης. Σπυρίδων Βεντούρας, Γιαννάκης Κοράης (όψεις του έργου τους, νέα εικαστικά είδη).
Μάθημα 4ο και 5ο: Οι επίγονοι των δασκάλων της Επτανησιακής Σχολής τον 19 ο αιώνα. Όψεις του έργου των Γεράσιμου Πιτζαμάνου, Κωνσταντίνου Ιατρά, Διονυσίου Βέγια, Νικολάου Ξυδιά και Γεωργίου Άβλιχου. Η γλυπτική στα Επτάνησα. Παύλος Προσαλέντης. Νύξεις για τη χαρακτική και την αρχιτεκτονική. Νύξεις για την πρόσληψη της επτανησιακής τέχνης στην Ελλάδα και στην Ιταλία.
Μάθημα 6ο, 7ο, 8ο , 9ο: Η Σχολή του Μονάχου (19 ος αι.). Ορισμός. Ιδεολογικό υπόβαθρο και σχέσεις της τέχνης με το ευρύτερο ιστορικό, κοινωνικό και ιδεολογικό πλαίσιο. Στοιχεία ιστοριογραφίας. Σύντομη επισκόπηση της τέχνης στο ελληνικό κράτος αμέσως μετά την απελευθέρωση. Κυριότεροι εκπρόσωποι της Σχολής του Μονάχου και κύριες όψεις του έργου τους : Θεόδωρος Βρυζάκης, Νικόλαος Γύζης, Νικηφόρος Λύτρας, Κωνσταντίνος Βολανάκης, Γεώργιος Ιακωβίδης, Πολυχρόνης Λεμπέσης. Διάγραμμα της γλυπτικής τον 19 ο αιώνα. Νύξεις για την πρόσληψη της τέχνης της Σχολής του Μονάχου.
Μάθημα 10ο, 11ο , 12ο: προφορική παρουσίαση των εργασιών και έμφαση σε ειδικά ζητήματα της νεοελληνικής τέχνης.
Μάθημα 13ο: Ανακεφαλαίωση - Γενικές παρατηρήσεις - Συμπεράσματα.