Πληροφορίες

Σκηνοθέτης: John Ford
Σενάριο: Dudley Nichols, Ben Hecht
Μουσική: Gerard Carbonara
Φωτογραφία: Bert Glennon
Ηθοποιοί: Claire Trevor, John Wayne, Thomas Mitchel, John Carradine, Andy Devine, George Bancroft
Βραβεία: Δυο βραβεία Όσκαρ, καλύτερου Β’ ανδρικού ρόλου και καλύτερης μουσικής
Τοποθεσία: Η.Π.Α. 1939
Διάρκεια: 96'

Η «Ταχυδρομική άμαξα» αποτελεί την πεμπτουσία του γουέστερν και μια από τις κορυφαίες στιγμές στην ιστορία του Αμερικανικού Κινηματογράφου. Μια άμαξα που διασχίζει την έρημο του Monument Valley γίνεται στόχος των Ινδιάνων. Αυτή η φαινομενικά συνηθισμένη ιστορία μετουσιώνεται σε διαχρονική, στα χέρια του μεγάλου σκηνοθέτη John Ford. Ο Ford δημιουργεί έναν πλούτο χαρακτήρων, η παρουσία των οποίων προσδίδει στην ταινία κλασσική αξία. Οι επιβάτες της άμαξας είναι ετερόκλητες προσωπικότητες. Δεν είναι ‘καλοί’ ή ‘κακοί’, αλλά απλά ανθρώπινοι, δηλαδή αληθινοί: ένας τραπεζίτης, ένας χαρτοπαίκτης, ένας αλκοολικός γιατρός, που τελικά στην κρίσιμη ώρα θα επιτελέσει το καθήκον του, μια πόρνη, που διαθέτει περισσότερη παρρησία και αξιοπρέπεια από τη γυναίκα του αξιωματικού, και ένας επικηρυγμένος, που όμως θα συνδράμει τους άλλους στον κίνδυνο.

Είναι η ταινία που είδε και μελέτησε δεκάδες φορές ο Orson Welles προτού γυρίσει τον «Πολίτη Καίην». Η ταινία που έγινε πρότυπο για όλα τα σύγχρονα γουέστερν, μεταμόρφωσε το είδος, προσθέτοντας σοβαρότητα και χαρακτηρολογική ανάλυση στις μέχρι τότε απλοϊκές περιπέτειες, ενώ εκτόξευσε τον John Wayne στο πάνθεο των σκηνοθετών.

Η ταινία στην Ελλάδα έχει επίσης τον τίτλο «Η άμαξα της αγωνίας» και είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό γουέστερν όλων των εποχών. Είναι η δραματική περιγραφή του ταξιδιού προς το εσωτερικό της χώρας μιας ομάδας ανθρώπων κι έχει ως μοναδικό «σταθερό σκηνικό» το εσωτερικό της άμαξας με την οποία συνταξιδεύουν διάφοροι απόκληροι. Το σενάριο συλλαμβάνει όλους του στερεοτυπικούς χαρακτήρες του γουέστερν και κατορθώνει να τους περιγράψει με ακρίβεια: τον περιοδεύοντα πλασιέ, το χαρτοπαίκτη, τον αλκοολικό γιατρό, την καλόκαρδη πόρνη, την καλή κοπέλα, τον αμαξά, τον δήθεν έντιμο τραπεζίτη που το έχει σκάσει με το ταμείο της Τράπεζας. Κάθε χαρακτήρας έχει τη δική του ιστορία, αλλά πρόκειται να παίξει κι έναν σημαντικό ρόλο στην ιστορία της ταινίας, δείχνοντας μας πώς μια πόρνη μπορεί να είναι πιο θεοσεβούμενη από τις θρησκόληπτες κυράτσες που την έδιωξαν από την πόλη, πώς ένας ερωτύλος χαρτοπαίκτης μπορεί να πεθάνει με την αξιοπρέπεια του αριστοκράτη, πώς ένας πιστολάς μπορεί να δείξει γενναιοδωρία, λεπτότητα και καλοσύνη και τέλος, πώς ένας μεθύστακας γιατρός μπορεί να εξασκήσει με αυταπάρνηση το επάγγελμα του.

Η ταινία στην πλοκή της συνοψίζει τις βασικές συμβάσεις του είδους: χαρακτήρες «τυπικούς» στις εκδηλώσεις τους, πορεία μέσα σε μια άγρια περιοχή, κινδύνους που αποκαλύπτουν την πραγματική φύση των ανθρώπων. Ο Bazin το χαρακτήρισε ως «το ιδανικό παράδειγμα ωριμότητας ενός στυλ που έφτασε στον κλασικισμό», αλλά και ως τη «δραματουργική απεικόνιση της παραβολής του τελώνη και του Φαρισαίου». Ο John Ford σκηνοθετεί ένα αρχετυπικό γουέστερν με σιδερένιο ντεκουπάζ, εξαίρετο ρυθμό, σκιαγράφηση χαρακτήρων, σκηνοθετικό στιλιζάρισμα και με πλήρη αξιοποίηση όλων των δραματουργικών, αισθητικών και μυθολογικών κωδίκων του γουέστερν. Σίγουρα το πρώτο ενήλικο γουέστερν και για κάποιους, το τελειότερο όλων των εποχών.