Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του J.G. Ballard, μια διασκευή, βραβευμένη και παραλλαγμένη με στοιχεία αυτοσχεδιασμού του Cronenberg, το Crash είναι μια ιστορία φετιχισμού που πραγματεύεται την μοντέρνα παθολογία, ενώ θίγει το ζήτημα της προσαρμογής του ανθρώπου στην τεχνολογική εποχή.

Ο James και η Catherine Ballard είναι ένα παντρεμένο ζευγάρι το οποίο αντιμετωπίζει προβλήματα στην σεξουαλική του ζωή. Στην προσπάθεια τους να ελκύσει ο ένας περισσότερο τον άλλον με στόχο να ανανεωθεί η σχέση τους, υποπίπτουν σε εκούσιες απιστίες τις οποίες ύστερα διηγούνται ο ένας στο άλλον. Ύστερα από ένα τροχαίο ατύχημα μεταξύ του James και της Helen Remington και τον σύζυγο της, ο τελευταίος πεθαίνει με τους άλλους δύο να βρίσκονται στο νοσοκομείο τραυματισμένοι. Ο James και η Helen αναπτύσσουν σεξουαλικές σχέσεις, όταν ξαφνικά συνειδητοποιούν πως διακρίνονται από την φετιχιστική τους τάση να διεγείρονται σεξουαλικά στην όψη τροχαίων ατυχημάτων καθώς και των τραυμάτων που προκαλούν αυτά στο ανθρώπινο σώμα. Σύντομα εντάσσονται σε μια ομάδα ανθρώπων εθισμένων στα τροχαία ατυχήματα ως απελευθέρωση σεξουαλικής ενέργειας, με αρχηγό τον Vaughan ο οποίος υπήρξε κάποτε θύμα αυτοκινητιστικού ατυχήματος και αναλαμβάνει να αναπαριστά ατυχήματα διασήμων του παρελθόντος, όπως αυτό του James Dean. Τελικά ο Vaughan παρασύρει τον James και τη Helen σε ένα επικίνδυνο και εθιστικό «παιχνίδι» φωτογραφιών, βίντεο και σεξ στα σαλόνια αυτοκινήτων.

Το θέμα της προσαρμογής του ανθρώπου στην τεχνολογική εποχή είναι διάχυτο σε όλη την ταινία, παρ’ όλο που φαινομενικά πρόκειται απλώς για μια ανεξήγητη ιστορία φετιχισμού. Ο Cronenberg, προβάλλει για άλλη μια φορά, ύστερα από τις ταινίες του Videodrome και Dead Ringers, την τάση του ως προς το ζήτημα του ανασχηματισμού του σώματος μέσα από την μοντέρνα τεχνολογία, έχοντας ως βιτρίνα τον Vaughan που ισχυρίζεται πως ασχολείται με τον συγκεκριμένο τομέα. Συνδυάζοντας την φθορά την οποία υφίσταται το σώμα με την δυνατότητα αποκατάστασης του, επιδιώκει να δώσει έμφαση στην συμφιλίωση του ανθρώπου με την τεχνολογία, όχι ως απλό μέσο διευκόλυνσης αλλά ως αναπόσπαστο κομμάτι του σώματος και του εαυτού του ανθρώπου. Η επανάσταση που έφερε η τεχνολογία με την παρέμβαση στο ανθρώπινο σώμα, συνεπάγεται μια εντυπωσιακή σύγχυση μεταξύ φυσικού και τεχνητού, κατά την οποία όταν το φυσικό σώμα φθείρεται η τεχνολογία όχι μόνο επεμβαίνει για να το διορθώσει αλλά φυσικοποιείται και η ίδια, ώστε φυσικό και τεχνητό σώμα είναι μια κατηγορία. Το τεχνητό είναι πλέον φυσικό εφόσον εκτελεί λειτουργίες φυσικών μελών του σώματος. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το φυσικοποιημένο τεχνητό καθώς και το αλλοιωμένο σώμα παρουσιάζονται όχι μόνο αποδεκτά αλλά και ποθητά, όπως συμβαίνει με τον Vaughan και τις ουλές στο σώμα του, ή την Gabrielle και τα βοηθητικά μέλη της.

Στην ταινία η φθορά είναι όσο ποθητή είναι και ο έρωτας ενώ παράλληλα αυτά τα δύο μεταξύ τους είναι συνυφασμένα μέσω ενός βασικού παραλληλισμού. O Vaughan χαρακτηρίζει την αυτοκινητιστική σύγκρουση ως απελευθέρωση σεξουαλικής ενέργειας που προκαλείται από τη σεξουαλικότητα ατόμων που έχασαν την ζωή τους με βίαιο τρόπο, αδύνατο σε οποιαδήποτε άλλη μορφή. Την στιγμή την σύγκρουσης ή λίγο πριν αυτή συμβεί, το σώμα διεγείρεται με τον ίδιο τρόπο που το ίδιο συμβαίνει κατά την σεξουαλική επαφή δύο ανθρώπων. Στη μία περίπτωση ελλοχεύει κίνδυνος και στην άλλη το άγνωστο, το μυστήριο της σαρκικής επικοινωνίας, για μια στιγμή η ανάσες κόβονται και ύστερα ο καθένας αφήνεται σε αυτό που του επιφυλάσσεται.

Χαρακτηριστικό στην ταινία είναι η ισορροπία που διατηρεί. Συγκεκριμένα κινείται και εξισορροπεί μεταξύ αντιθετικών μεταξύ τους χαρακτηριστικών. Ερωτική αλλά και αντιερωτική ταυτόχρονα, προκλητική αλλά όχι αρκετά για να χαρακτηριστεί πορνό, μεταδίδει στον θεατή την αίσθηση του κινδύνου, της αδρεναλίνης και της δράσης που βιώνουν οι ήρωες, ανέκφραστοι, αδίστακτοι και έρμαια των ενστίκτων τους. Ο Cronenberg «ντύνει» την ταινία με την χαρακτηριστική ατμόσφαιρα που απαιτείται για την καλύτερη προσαρμογή των avant-garde ηρώων του, παράλληλα μυστηριώδη που προκαλεί στον θεατή ακόμη και δέος για τα όρια των πρωταγωνιστών ή και απορία για το εάν τελικά αυτά υπάρχουν.

Το Crash βοηθάει τον θεατή να κατανοήσει την ψυχοσύνθεση του Cronenberg απέναντι στην τεχνολογία. Το τεχνητό είναι τεχνητό μόνο υπό ένα μονοδιάστατο πρίσμα. Η τεχνολογία δεν μας ελέγχει διότι δεν είναι ανεξάρτητη, ο άνθρωπος την χρησιμοποιεί και την διαμορφώνει ώστε της χαρίζει ισχύ, όχι οποιαδήποτε ισχύ αλλά την δική του. Είναι δημιουργία, όπως ακριβώς και η τέχνη. Με άλλα λόγια τεχνολογία αποκτά αιτία και συνέπεια χάρις τον άνθρωπο. Άλλωστε χρησιμοποιώντας τα λόγια του ίδιου του σκηνοθέτη: «Η τεχνολογία είναι εμείς οι ίδιοι. Δεν υπάρχει διάκριση. Είναι μια αμόλυντη έκφραση της θέλησης του ανθρώπου για δημιουργία. Δεν υπάρχει πουθενά αλλού στο σύμπαν. Είμαι σίγουρος γι’ αυτό.»

Κείμενο: Γεωργία Τσατσοπούλου (Μέλος Κ.Ο.Π.Ι.), στοιχεία του κειμένου από criterion.com