Εμπνευσμένο από την “on air” αυτοκτονία της δημοσιογράφου Christine Chubbuck
“Το Δίκτυο” προσεγγίζει γλαφυρά και με ρεαλισμό που προκαλεί ανησυχία τη δομή των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Μια δομή που οικοδομήθηκε με σκοπό το κέρδος και δεν διστάζει να θυσιάσει κάθε συναίσθημα και αξιοπρέπεια στο όνομά του. Μια δομή για την οποία η ανθρώπινή ύπαρξη φαντάζει απλά δευτερεύουσα.
Τα γεγονότα που αφηγείται η ταινία διαδραματίζονται στην Νέα Υόρκη τη δεκαετία του ‘70. Η Αμερική υποχωρεί από τον πόλεμο του Βιετνάμ. Ο πρόεδρος Nixon παραιτείται, μετά το σκάνδαλο Watergate και με την πετρελαϊκή κρίση, η Αμερικανική οικονομία εισέρχεται σε περίοδο ύφεσης, τη δεύτερη χειρότερη στην ιστορία της μετά το οικονομικό κραχ του 1929. Η τρομοκρατία και άλλες πολιτικές απόψεις, πέραν των δύο παραδοσιακών (Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι) κάνουν αισθητή την παρουσία τους. 4 κανάλια αγωνίζονται για την τηλεθέαση, μεταξύ των οποίων και το UBS. Εκφωνητής ειδήσεων για αρκετά χρόνια στο κανάλι είναι ο Howard Beale, με διευθυντή τον καλύτερό του φίλο Max Schumacher. Ωστόσο, τα κάποτε ικανοποιητικά νούμερα του Beale θα αρχίσουν να μειώνονται, με το κανάλι να αρχίζει να καταγράφει σημαντικές απώλειες. Το κανάλι θα αγοραστεί από τον όμιλο CCA, με τον Frank Hackett να τίθεται υπεύθυνος και την Diane Christensen να αναλαμβάνει υπεύθυνη προγραμματισμού. Θα ληφθεί απόφαση να απολυθεί ο Beale, ο οποίος έχοντας χάσει τη γυναίκα του, έχει στραφεί στο αλκοόλ και έχει αρχίσει να χάνει τα λογικά του. Ο Schumacher αναλαμβάνει να του ανακοινώσει αυτή την απόφαση, η οποία έχει ως αποτέλεσμα ο Beale να χάσει όση λογική του έχει απομείνει και να αρχίσει να μιλά ως άλλος προφήτης μέσω του δελτίου ειδήσεων.
Από το σημείο αυτό και μέχρι το τέλος, βλέπουμε την πορεία αυτών των τεσσάρων ανθρώπων : τον Beale να ακροβατεί μεταξύ παράνοιας και λογικής, κηρύττοντας ωστόσο μεγάλες αλήθειες και ξεσηκώνοντας τον κόσμο. Τον Schumacher να θέλει να γλιτώσει τον φίλο του και να ξανανιώσει ζωντανός, μέσα από μια παράνομη σχέση, που θα καταστρέψει το γάμο του και θα απειλήσει να φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιδιώκει. Την Christensen να κυνηγά την επιτυχία και την τηλεθέαση, όντας “Η ενσάρκωση της τηλεόρασης. Αδιάφορη στον πόνο, αναίσθητη στη χαρά”. Τον Hackett να νοιάζεται πώς θα βγάλει χρήματα και πώς θα ανέλθει στην ιεραρχία της εταιρείας.
Βλέπουμε πώς το κυνήγι για επιτυχία, κέρδος, δόξα και εξουσία κάνει τον άνθρωπο άπληστο. Αδιάφορο για το τι πραγματικά συμβαίνει γύρω του και ικανό για το χειρότερο. Βλέπουμε πώς ένα τόσο δυνατό μέσο ενημέρωσης και προπαγάνδας, όπως η τηλεόραση, είναι ικανό να καθορίσει τις ζωές ανθρώπων, τον τρόπο λειτουργίας εταιρειών, κυβερνήσεων και οικονομιών. “Αυτό το κουτί φτιάχνει ή χαλάει προέδρους, Πάπες, πρωθυπουργούς. Αυτό το κουτί είναι η πιο απίστευτη, διαολεμένη δύναμη αυτού του άθεου κόσμου και αλίμονό μας αν ποτέ πέσει στα χέρια των λάθος ανθρώπων!” λέει ο Beale σε ένα από τα κηρύγματά του.
Με τη κινηματογραφική αυτή έκφανση ενός διεισδυτικού ρεπορτάζ, Lumet και Chayefsky, ανακαλώντας μνήμες τους από τα χρόνια που οι ίδιοι δούλεψαν στην τηλεόραση εμβαθύνουν στη σκοτεινή πλευρά της παραγωγικής της διαδικασίας. Σκηνοθετικά, ο Lumet διατηρεί ένα αφηγηματικό ύφος σχεδόν βιογραφικό με τα χαρακτηριστικά των ηρώων του να σκιαγραφούνται έντονα και ξεκάθαρα. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας παρών είναι το στοιχείο της σάτιρας που ξεδιπλώνεται μέσα από κάτι που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως “ειλικρινείς υπερβολές”. Μιας κατάστασης δηλαδή που ακροβατεί μεταξύ ωμής πραγματικότητας και σουρεαλισμού. Κάτι το οποίο θα μπορούσε εύκολα να είναι “το επόμενο στάδιο” της δικής μας καθημερινότητας.
37 χρόνια μετά, “Το Δίκτυο”, ανατριχιαστικά επίκαιρο περιγράφει τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ύπαρξης να αλλάζουν, να αλλοιώνονται ή να προσπαθούν να απελευθερωθούν, μέσω διαφορετικών συνθηκών όπως ο έρωτας, η αλήθεια ή το χρήμα καθώς, στη δική μας περίπτωση, περιβάλλονται από την παντοδυναμία των μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Στοιχεία κειμένου: filmaddicted.blogspot.gr