Πληροφορίες

Σκηνοθέτης: Alfred Hitchcock
Σενάριο: Robert Benchley, James Hilton
Φωτογραφία: Rudolph Maté
Μουσική: Alfred Newman
Ηθοποιοί: Joel McCrea, Laraine Day, Herbert Marshall, George Sanders
Βραβεία: NBR Award (Best Picture για το έτος 1940)
Διάρκεια: 120’
Τοποθεσία: Η.Π.Α., 1940

Στις αρχές του 1939, ο εκδότης μίας μεγάλης αμερικανικής εφημερίδας φιλοδοξεί να βγάλει επιτέλους κάποια είδηση, γύρω από τις φήμες για επικείμενο πόλεμο στην άλλη όχθη του Ατλαντικού. Απογοητευμένος από τους πολιτικούς ρεπόρτερ που δεν καταφέρνουν να αποσπάσουν κάποια αξιόλογη πληροφορία, αποφασίζει να επιστρατεύσει έναν αργόσχολο δημοσιογράφο, ανίδεο γύρω από τις διεθνείς εξελίξεις και, το κυριότερο, άγνωστο στους πολιτικούς κύκλους. Κάπως έτσι, ο Johny Jones μετονομάζεται σε Huntley Haverstock και ταξιδεύει μέχρι το Λονδίνο ως πολεμικός ανταποκριτής. Η αρχική αποστολή του, η κάλυψη μίας σημαντικής συμφωνίας με τον περιβόητο διπλωμάτη Van Meer, γίνεται αφορμή για να παγιδευτεί σε ένα πρωτοφανές κυνήγι κατασκόπων. Ο Van Meer δολοφονείται λίγα λεπτά πριν την υπογραφή της συμφωνίας, ο δημοσιογράφος ανακαλύπτει όμως πως τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται. Τo «happy end» δεν έχει θέση σε αυτό το φιλμ, αφού οι τίτλοι τέλους πέφτουν την ίδια στιγμή που η παγκόσμια ιστορία μπαίνει σε μία από τις σκοτεινότερες περιόδους.

Το «Foreign Correspondent» ξεχωρίζει εύκολα μέσα από την φιλμογραφία του Hitchcock χάρη στον ανατριχιαστικό ρεαλισμό του. Έναν ρεαλισμό που δεν έχει τόσο να κάνει με την τεχνική κινηματογράφησης ή την σεναριακή ανάπτυξη, όσο με το απλό γεγονός πως το «Foreign Correspondent» αφηγείται το φανταστικό σενάριο ενός δεύτερου παγκόσμιου πόλεμου, την ίδια ακριβώς στιγμή που αυτός αρχίζει να αποτελεί ιστορικό γεγονός. Αρκεί να παραθέσει κανείς μία μονάχα από τις αρχικές σεκάνς της ταινίας: ο κεντρικός χαρακτήρας διαφεύγει από το δωμάτιο του ξενοδοχείου, σκαρφαλώνοντας στο περβάζι του παραθύρου. Μία πινακίδα από neon φωτίζει «Hotel Europe». Έπειτα από ένα αδέξιο χτύπημα, η πινακίδα σπάει και τώρα φαίνεται να γράφει «Hot Europe». Ευφάνταστο ή αιχμηρό το σχόλιο, γεγονός παραμένει πως η τελική σκηνή του φιλμ γυρίστηκε στο Λονδίνο των αμερικάνικων στούντιο, πέντε μόλις ημέρες πριν η πραγματική βρετανική πρωτεύουσα δεχτεί τους πρώτους βομβαρδισμούς.

Όσο πολιτική όμως κι αν θεωρηθεί η γραφή του Hitchcock, η συγκεκριμένη ανάγνωση δεν μπορεί παρά να αποτελεί μονάχα την αφετηρία στον δρόμο για την κατανόηση του γνώριμου φιλμικού του σύμπαντος. Πίσω από το προφανές λοιπόν, ο Hitchcock στήνει για ακόμα μία φορά το αγαπημένο του παιχνίδι ταυτοτήτων, σχέσεων και φροϋδικών υποσημειώσεων. Πράγμα που σημαίνει, πως το μπόλιασμα του εύπεπτου love-story στην καρδιά του κατασκοπικού εφιάλτη, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σαν κάτι βαθύτερο από μία αφηγηματική ευκολία. Εξάλλου, κάθε προσεκτικός θεατής και ακροατής του φιλμ
(ο ήχος στις δουλειές του Hitchcock δουλεύεται πάντα τόσο μεθοδικά όσο και η εικόνα) θα παρατηρήσει τον τρόπο με τον οποίο οι πρώτες σεκάνς πολιτικού περιεχομένου ντύνονται με αταίριαστα μουσικά θέματα, μελωδίες ρομαντικές, που λίγο σχετίζονται με τις εικόνες διπλωματικών gala και πολιτικών συζητήσεων. Πολιτική και ρομάντζο παντρεύονται εξαρχής, πράγμα καθόλου αταίριαστο, μιας κι ο Hitchcock γνώριζε πολύ καλά πώς να τραβά τα χαλί κάτω από τα πόδια των θεατών.

Το «Foreign Correspondent» δομείται ευφυώς πάνω στο μοτίβο των κρυμμένων ταυτοτήτων, στην αμφισημία των προσώπων, εντός και εκτός της κατασκοπικής σκευωρίας. Με τρόπο αυτονόητο και εύληπτο, ο ήρωας αλλάζει όνομα (και ταυτότητα) πριν καν εισέλθει στο ευρωπαϊκό έδαφος, στον γεωγραφικό δηλαδή τόπο των μυστικών και του κινδύνου. Υπογράφοντας τις ανταποκρίσεις του ως Huntley Haverstock, διεκδικεί περισσότερο κύρος, αυτό όμως είναι δευτερεύον. Το προσωπείο γίνεται απαραίτητη προϋπόθεση, στην προσπάθειά του να κινηθεί διακριτικά, να παρατηρήσει και να ρίξει τις μάσκες των υπολοίπων. Το μοτίβο του διπλού εμφανίζεται έτσι, ξανά και ξανά. Ο διπλωμάτης δολοφονείται πριν εμφανιστεί και πάλι ολοζώντανος. Ο Βαυαρός πρεσβευτής καλύπτει τα αληθινά του κίνητρα, το ίδιο και ο πατέρας της νεαρής κοπέλας που ακολουθεί τον δημοσιογράφο στις έρευνές του. Σε αυτό ακριβώς το περιβάλλον της αβεβαιότητας και της δυσπιστίας, ο Hitchcock επιχειρεί να στήσει μία ιστορία αγάπης, τόσο τετριμμένης κι όμως τόσο ψυχαναλυτικής. Η νεαρή κοπέλα καλείται να διαλέξει ανάμεσα στην πατρική αρχή και μία νέα τάξη πραγμάτων που θέλει τον πατέρα της προδότη και φορέα θανάσιμων μυστικών. Η επιλογή της είναι τόσο πράξη πολιτική όσο και εκδήλωση άρνησης του πατρικού ελέγχου στα πρώτα σημάδια της ερωτικής αφύπνισης. Ο κύκλος κλείνει όταν το ζευγάρι ενώνεται, μονάχα για να παγιδευτεί σε έναν κόσμο δίχως αύριο.

Στοιχεία κειμένου: cinemanews.gr