Πληροφορίες

Σκηνοθέτης: Frank Capra
Σενάριο: Robert Riskin βασισμένο σε ιστορία των Richard Connell και Robert Presnell
Φωτογραφία: George Barnes
Μουσική: Dimitri Tiomkin
Ηθοποιοί: Gary Cooper, Barbara Stanwyck, Edward Arnold, Walter Brennan, James Gleason
Βραβεία: Υποψηφιότητα για βραβείο Oscar καλύτερου σεναρίου
Διάρκεια: 122’
Τοποθεσία: Η.Π.Α. 1941

Ο John Doe με μια επιστολή του στην εφημερίδα «The New Bulletin» δηλώνει την απογοήτευσή του από την κατάσταση που βιώνει και κάνει γνωστό πως την ημέρα των Χριστουγέννων θα πέσει από την ταράτσα του δημαρχείου ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Αξιοσημείωτο για κάποιον που έχει πλήρη γνώση της πράξης του. Εδώ όμως ο λόγος γίνεται για έναν εικονικό John Doe και για μια εξίσου εικονική επιστολή. Την επιστολή αυτή έγραψε η δημοσιογράφος της “The New Bulletin”, Ann Mitchell. Η Ann, ως ύστατη ελπίδα να κρατήσει την δουλειά της υποβάλει προς δημοσίευση μια επιστολή διαμαρτυρίας και υπογράφει με το όνομα John Doe. Το κόλπο της Ann πετυχαίνει, καταφέρνει να πάρει πίσω την δουλειά της και μάλιστα με μεγαλύτερες αποδοχές. Έχοντας κατά νου πως μια τέτοια τολμηρή δήλωση κάθε άλλο παρά δημοσιότητα και κέρδος θα είχαν να αποφέρουν, ο διευθυντής της εφημερίδας H. Connell και ο ιδιοκτήτης της D.B. Norton, αποφασίζουν να παίξουν το παιχνίδι της Ann. Οι πωλήσεις εκτοξεύονται με φρενήρεις ρυθμούς και η εφημερίδα ψάχνει αυτόν που θα ενσαρκώσει την ιδέα του John Doe. Και τον βρίσκει στο πρόσωπο του John Willoughby, ενός πρώην παίκτη του baseball. Η ιδέα ενός ανθρώπου που πολεμά μόνος ενάντια σε όλα που όλοι φοβούνται να αντικρύσουν, εξαπλώνεται στην Αμερική. Λέσχες ιδρύονται καθημερινά, όλο και πιο πολλοί μοιράζονται το όνειρο μιας κοινωνίας όπου οι άνθρωποι θα νοιάζονται περισσότερο για τον διπλανό παρά για τους εαυτούς τους. Βεβαίως, με μια τέτοια απήχηση που έχει η εφημερίδα του, ο ιδιοκτήτης και εκατομμυριούχος D.B. Norton, δεν θα μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος. Αποφασίζει την διοργάνωση ενός συνεδρίου των λεσχών John Doe με σκοπό την δημιουργία πολιτικού κόμματος και βλέπει εαυτόν στην ηγεσία. John, Ann και Connell αντιλαμβάνονται πως εξαπατήθηκαν και προσπαθούν να πουν στον κόσμο την αλήθεια. Μάταια όμως. Ο Norton προετοιμασμένος για ένα τέτοιο γεγονός καταφέρνει να στρέψει την κοινή γνώμη, μέχρι πρότινος  προσφιλή στον John, με το μέρος του. Μην έχοντας άλλον τρόπο να δείξει πόσο πολύ έχει γίνει ο πλαστός John, αποφασίζει να το φωνάξει με τον πιο δυνατό τρόπο, με το να κάνει πράξη την δήλωση που συγκίνησε ένα ολόκληρο έθνος. Και βρισκόμαστε την ημέρα των Χριστουγέννων, στην οροφή του δημαρχείου με μια νέα ελπίδα να γεννάται  από έναν θάνατο, όχι αυτόν του John αλλά αυτόν την παλιάς κοινωνίας που πρόκειται να αλλάξει.

Όλη η ιστορία πραγματεύεται  την δημιουργία, την εξωστρέφεια, την εξάπλωση και τέλος την πτώση ενός John Doe, ποιος είναι όμως αυτός ο John Doe; Στην Αμερική σημαίνει ο άνθρωπος του δρόμου, ένας άγνωστος μέσα στο πλήθος, ο γείτονας που μένει λίγο πιο δίπλα ή αλλιώς η περίφημη σιωπηλή πλειοψηφία. Ο σκηνοθέτης, γνωρίζει καλά ποιοι είναι John Doe καθώς από εκεί προέρχεται, με μια σημαντική διαφορά. Δεν εξισώνει τους John Doe με την απρόσωπη μάζα. Ο κάθε John Doe είναι μοναδικός –φόρος τιμής είναι οι σκηνές στην έναρξη της ταινίας- όμως χωρίς λόγο και φωνή. Αυτή λοιπόν η σιωπηλή πλειοψηφία είναι που έχτισε την χώρα, αυτοί είναι που ανώνυμα και υπόγεια προσφέρουν καθημερινά με το έργο τους. Αλλά και αυτοί είναι που νιώθουν απογοητευμένοι από το υπάρχον σύστημα, που νιώθουν πως η φωνή τους δεν ακούγεται και πως οι αιρετοί δεν τους εκπροσωπούν πια. Πολύ γρήγορα γίνεται σαφές πως παρά την μαζικότητα που οι John Doe διαθέτουν, αφήνεται να διαφανεί η προσωπικότητα και η μοναδικότητα του καθενός. Από αυτή τη μοναδικότητα θα γεννηθεί και ο ήρωας της ταινίας, το πρόσωπο που θα δώσει ελπίδα σε όλους αυτούς, ο John Doe.

Κεντρικό ρόλο στην ταινία έχουν οι δημοσιογράφοι και τα μέσα ενημέρωσης. Η ιστορία του John Doe ξεκίνησε από μια δημοσιογράφο, γιγαντώθηκε μέσα από την διαμάχη των δύο εφημερίδων, ο John Doe επιλέχθηκε από ένα πλήθος ανέργων μέσα στο γραφείο του διευθυντή της “The New Bulletin”,ο λόγος του John Doe που συγκλόνισε ολόκληρη την χώρα μεταδόθηκε ζωντανά από το ραδιόφωνο, η πτώση του John έγινε με μια έκτακτη έκδοση. Με μια πρώτη ματιά μπορεί να βγει το συμπέρασμα πως η δημοσιογραφική απληστία είναι αυτή που ευθύνεται για το αδιέξοδο που φτάνει ο ήρωας στο τέλος. Για να διαψευστεί λίγα λεπτά αργότερα από ένα ελαφρώς απρόσμενο αισιόδοξο τέλος. Όπως και σε άλλες ταινίες του F. Capra, έτσι και εδώ οι δημοσιογράφοι δεν έχουν θετικό ή αρνητικό ρόλο. Η αλήθεια είναι πως συντάσσονται στο πλευρό αυτού που έχει πρόθεση να εκμεταλλευτεί την απροσδόκητη απήχηση που έχει ο John Doe –η δημοσιογράφος Ann δέχτηκε πρόθυμα να συνεχίσει την ιστορία που η ίδια ξεκίνησε μετά από παρότρυνση του D.B. Norton-, αλλά μόλις το μαθαίνουν δεν διστάζουν να μετανιώσουν –ο διευθυντής Connell πίνει για να ξεχάσει πως εξαπάτησε και εξαπατήθηκε- ή να κάνουν το σωστό ακόμα και την τελευταία στιγμή –η Ann συγκινεί με την ηρωική της πράξη στο τέλος της ταινίας σώζοντας ταυτόχρονα εαυτόν τον ίδιο τον John αλλά και την ιδέα που πρεσβεύει-.

Χωρίς φλυαρία, ο Capra σκηνοθετεί ένα φιλμ για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, για τον αγώνα του καθενός απέναντι στην απειλή της εξουσίας και την ακόμα μεγαλύτερη απειλή, αυτή της αφομοίωσης από την μάζα. Ο John Doe γίνεται σύμβολο όχι για την τολμηρή του ανακοίνωση πως θα αυτοκτονήσει δημοσίως, μα για το σθένος του να προβάλει την δύναμη που έχει μέσα του ο κάθε John Doe να κάνει τον κόσμο γύρω του λίγο καλύτερο. Ξεκάθαρα η γρήγορη ανέλιξη που επιθυμούσε ο Norton απέτυχε. Κάθε αχτίδα ελπίδας όμως δεν χάθηκε. Η ιδέα όμως του John Doe δεν πέθανε. Οι σπόροι της θα βλαστήσουν ξανά, αυτή τη φορά όμως με πολύ πιο αργούς ρυθμούς και μόλις ανθήσουν, μια καλύτερη μέρα θα ξημερώσει για την ανθρωπότητα.