Άραγε η τέχνη μπορεί να επιβιώσει μέσα στο φασισμό;
Ο Πολωνοεβραίος πιανίστας Wladyslaw Szpilman έρχεται αντιμέτωπος με τον πόλεμο ενώ παίζει Σοπέν στον κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό της Βαρσοβίας. Η ιστορία του εξελίσσεται από το 1939 μέχρι και το 1945 κατά την οποία διάρκεια αυτών των χρόνων ο Szpilman προσπαθεί να επιβιώσει σε ένα κλίμα φασισμού μαζί με την οικογένειά του, όπου ζουν σε άθλιες συνθήκες και μέρα με την ημέρα τα δικαιώματά τους περιορίζονται με αποκορύφωμα το 1940 συγκεντρώνονται στο Γκέτο της Βαρσοβίας. Η πείνα και ο εξευτελισμός πλέον έχουν κυρίαρχη θέση στη ζωή του Szpilman και της οικογένειάς του. Στη συνέχεια όμως χωρίζεται από την οικογένειά του ποθ επρόκειτο να μεταφερθεί και δεν την ξανασυναντάει ποτέ. Τότε ο Szpilman δουλεύει ως εργάτης-σκλάβος δε γερμανικές μονάδες , όμως καταφέρνει να γλιτώσει και να επιβιώσει με τη βοήθεια παλιών γνωστών. Έστι κρυμμένος πια παρακολουθεί χωρίς να αντιδράσει τις βιαιότητες που διαπράττουν οι Ναζί στην Πολωνία. Έχοντας μείνει μόνος τριγυρνά σε μια πόλη φάντασμα χωρίς να υπάρχει θέση για την ξεχασμένη τέχνη του.
Σε όλη την ταινία υπάρχει μια ειρωνεία και συγκίνηση μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Ο Szpilman κάθε φορά επιβιώνει από τύχη, η οποία συνδέεται κυρίως με την ιδιότητα του πιανίστα, αφού ο ίδιος επιλέγει να μη συμμετέχει σε ηρωικές πράξεις. Η παθητική του στάση θα τον οδηγήσει να είναι απλά ένας παρατηρητής και να βιώνει μια ζωώδη και ημίτρελη κατάσταση.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Roman Polanski θέλησε να σκηνοθετήσει μια τέτοια ταινία, αφού η ιστορία αυτή του ξυπνάει μνήμες καθώς ο ίδιος και η οικογένειά του ήταν Πολωνοεβραίοι και έζησαν το φασισμό σε μέγιστο βαθμό. Ο ίδιος μάλιστα επέζησε από τον βομβαρδισμό της Βαρσοβίας. Όταν διάβασε την ιστορία του Πολωνού πιανίστα, όπου ο ίδιος έγραψε ύστερα από τον πόλεμο, έδωσε το καλύτερο αποτέλεσμα για το κλίμα της εποχής. Η ακρίβεια στις ημερομηνίες, στα κουστούμια και στα σκηνικά αλλά και η απεικόνιση των χαρακτήρων που τα βιώνουν όλα αυτά φέρνουν στην επιφάνεια την κόλαση του πολέμου.
Ένας βομβαρδισμός θα διακόψει το Szpilman, ο οποίος έπαιζε τη “Νυχτερινή” του Σοπέν, η πλήρωση θα έρθει μόνο όταν θα ολοκληρωθεί, γιατί και αυτός είναι ο σκοπός ενός καλλιτέχνη.
Βιβλιογραφία: “Ρομάν Πολάνσκι” Μπάμπης Ακτσόγλου (εκδόσεις: Αιγόκερως)
