Πληροφορίες

Σκηνοθέτης: Paul Thomas Anderson
Ηθοποιοί: Daniel Day-Lewis, Paul Dano, Kevin J. O'Connor, Ciarán Hinds, Dillon Freasier
Σενάριο: Paul Thomas Anderson
Μουσική: Jonny Greenwood
Βραβεία: Όσκαρ καλύτερου ηθοποιού 2007 (Daniel Day-Lewis), Όσκαρ καλύτερης φωτογραφίας 2007 (Robert Elswit)
Τοποθεσία: Η.Π.Α., 2007
Διάρκεια: 158’

Από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνει ένας άνθρωπος στη ζωή του είναι η ύπαρξη ή όχι του φωτός, το φως και το σκοτάδι, το άσπρο και το μαύρο. Αργότερα στη ζωή μας μαθαίνουμε για τις διάφορες θρησκείες στις οποίες πίστεψε ο άνθρωπος μέχρι σήμερα καθώς και το άλλο άκρο τους. Προχωρώντας στη ζωή μας προσπαθούμε να μείνουμε σταθεροί σε έναν δρόμο σύμφωνα με τα πιστεύω μας αποκρούοντας κάθε είδους πειρασμούς, κάθε είδους αποσπάσεις που τυχόν θα μας εκτρέψουν. Στο τέλος της ζωής του ανθρώπου την ζωή την διαδέχεται ο θάνατος και μέσω του κύκλου της ζωής η ίδια η ζωή και πάλι. Ολόκληρη η ζωή του ανθρώπου είναι γεμάτη από δίπολα, το άσπρο και το μαύρο, το καλό και το κακό, η ζωή και ο θάνατος. Αν και τα δύο άκρα ποτέ δεν παύουν να υπάρχουν, στη ζωή μας θα συναντήσουμε πολλές αποχρώσεις του γκρι, κάνοντας την ταξινόμηση σε άσπρο και μαύρο κάπως δύσκολη. Έτσι δεν είναι λίγοι εκείνοι που θα πιστέψουν για βαθύ μαύρο ένα μέτριο γκρι και για λαμπερό λευκό ένα γαριασμένο άσπρο. Η αδυναμία τούτη του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται τις διαφορές στην τονικότητα είναι η ίδια που μαρτυρά την φθαρτότητα, την τάση του να εξαπατά και να εξαπατάται, να κινεί τον τροχό με τις άπειρες ακτίνες που οι μελετητές ονομάζουν ιστορία.

Η δική μας ιστορία ξεκινά κάπου στα δυτικά των Η.Π.Α. στα τέλη του 19ου αιώνα, την εποχή που η χώρα είχε αρχίσει να διαμορφώνεται σε έναν παραγωγικό κολοσσό και πλήθη πίστευαν σε ένα δικό τους αμερικανικό όνειρο. Ένας από αυτούς είναι ο πρωταγωνιστής της ταινίας, ο Daniel, αναζητά την δική του τύχη, κυνηγά το δικό του όνειρο μέσα σε ένα αυτοδημιούργητο πηγάδι. Εκεί, στο σκοτάδι, μακριά από το λαμπρό φως του ήλιου, ιδρώνει, τραυματίζεται, ελπίζει για ένα μέλλον πάνω από την επιφάνεια της γης, μακριά από πηγάδια σκοτάδια. Δεν αργεί να ανακαλύψει πετρέλαιο, αρκετά πιο επικερδής εργασία από την εξόρυξη, να προσλάβει εργάτες και να γίνει αυτό που ονομάζει τον εαυτό του, ένας άνθρωπος του πετρελαίου. Τα λόγια του και οι πράξεις του μαρτυρούν έναν τίμιο και εργατικό οικογενειάρχη, πιστό στον λόγο που δίνει και με γνώση του αντικειμένου του. Δεν αργεί να παρουσιαστεί η μεγάλη ευκαιρία, μια πληροφορία για ύπαρξη πετρελαίου σε φθηνό οικόπεδο. Με την πρόφαση ενός ταξιδιού κατασκήνωσης επισκέπτεται την περιοχή με τον γιο του. Αφού πεισθεί για την αλήθεια της πληροφορίας προτίθεται να αγοράσει την γη από μια φτωχή οικογένεια σε τιμή εξαιρετικά δυσανάλογη του πετρελαίου που βρίσκεται από κάτω της. Ο γιος της οικογένειας, ο Eli, καταφέρνει να διεκδικήσει ως μέρος του συμβολαίου προς όφελος της ενορίας του ένα σεβαστό ποσό, το οποίο ο Daniel θα αρνείται μέχρι τέλους να αποδώσει. Η γεώτρηση θα ξεκινήσει και γρήγορα θα δειχθεί πως πρόκειται για κοίτασμα με μεγάλες προοπτικές. Παρά την υψηλή παραγωγή (και τα κέρδη του Daniel), η μεταφορά του πετρελαίου τους κοστίζει σημαντικά. Η λύση είναι ένας αγωγός μεταφοράς του πετρελαίου προς τη θάλασσα. Για τον λόγο αυτό καλεί όλους τους ιδιοκτήτες γης στη διεύθυνση του αγωγού και ζητά να αγοράσει τη γη τους. Στον λόγο του προς αυτούς υπόσχεται ψωμί, νερό, απασχόληση για αυτούς και εκπαίδευση για τα παιδία τους. Σχολεία χτίζονται, δρόμοι κατασκευάζονται, εκκλησίες και νέες γεωτρήσεις ανεγείρονται. Όλα φαίνονται να κυλάνε ομαλά μέχρι που ο γιος του Daniel, H.W., μένει κωφός εξαιτίας ενός ατυχήματος. Κάπου εκεί εμφανίζεται ο ετεροθαλής αδερφός του Daniel, ο Harry. Ο Harry έχοντας δοκιμαστεί στη ζωή του και έχοντας αποτύχει επαγγελματικά ζητά από τον αδερφό του μια θέση κοντά του. Έχοντας φυσικά τους δισταγμούς του ο Daniel τον δέχεται δίπλα του ως βοηθό του. Μη μπορώντας να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση, ο H.W. στέλνεται σε ειδικό δάσκαλο όπου μαθαίνει τη νοηματική μακριά από τον πατέρα του. Ο ανταγωνισμός από άλλες εταιρείες είναι σκληρός και οι πηγές του Daniel απειλούνται με οικονομικό εμπάργκο παρά την υψηλή παραγωγή τους και τα μεγάλα αποθέματα που διαθέτουν. Σε ένα ταξίδι με τον αδερφό του ξεκινά τη δημιουργία του αγωγού προς τη θάλασσα. Στο ταξίδι αυτό ο Daniel θα ανακαλύψει πως ο Harry δεν είναι συγγενής του παρά ένας φίλος του πραγματικού αδερφού του. Μη μπορώντας να συγκρατηθεί ο Daniel σκοτώνει και θάβει το πτώμα του Harry. Βαπτιζόμενος στην τοπική ενορία εκπληρώνει την επιθυμία του ιδιοκτήτη του τελευταίου οικοπέδου που έστεκε εμπόδιο στην ολοκλήρωση του αγωγού. Ο δρόμος προς τη δόξα –και τα πλούτη- είναι πλέον ανοικτός. Μεταφερόμαστε αρκετά χρόνια αργότερα όπου βρίσκουμε τον Daniel να πλήττει μέσα στην τεράστια και πολυτελή έπαυλή του. Εκεί θα τον επισκεφτεί ο γιός του λέγοντάς του πως θέλει να φύγει μακριά του. Έπειτα θα δεχθεί επίσκεψη από τον Eli, ο οποίος τώρα ως επιφανής ιερέας θα ζητήσει την οικονομική βοήθεια του Daniel. Ο Daniel προβαίνοντας σε μια σκηνή έξαρσης θα τον εξευτελίσει, θα τον εξαπατήσει και τελικά θα ολοκληρώσει την πτώση του με το να τον δολοφονήσει.

Κύριος άξονας περιστροφής της ταινίας δεν είναι παρά το δίπολο του ανερχόμενου καπιταλισμού ενάντια στην εδραιωμένη εκκλησία στις Η.Π.Α. στα τέλη του 19ου αιώνα. Παρά τις γερές ρίζες της εκκλησίας, τελικός νικητής της αναμέτρησης βγαίνει το γέννημα των Η.Π.Α., η ελεύθερη αγορά ή όπως θέλουν να λένε οι περισσότεροι το γνωστό αμερικανικό όνειρο. Ένας άνθρωπος, ασήμαντος αρχικά, χωμένος μέσα στις πέτρες και στις σκόνες ρισκάρει την ίδια του τη ζωή αγωνιζόμενος για λίγα παραπάνω χρήματα που θα τον βγάλουν από την τρύπα στην οποία βρίσκεται. Σε μια χώρα που κανένας δεν είναι «εκλεκτός» και όλοι μπορούν να διεκδικήσουν –αν και όχι επί ίσους όρους- αυτά που θέλουν, αυτοί που δεν έχουν να χάσουν τίποτα παρά την ίδια τους τη ζωή θα είναι και αυτοί που θα κερδίσουν τα περισσότερα.

Ο Daniel γνωρίζει πολύ καλά την τιμή αυτών που αναζητά, δεν είναι άλλο από το αίμα. Αίμα αρχικά δικό του, αίμα πολλών άλλων που στάθηκαν άτυχοι στον κοινό αγώνα προς τον όνειρο, αίμα των παιδιών και απογόνων τα οποία δεν αποδείχθηκαν αρκετά σωστά στα μάτια των γονέων τους, μέχρι και αίμα στα ίδια του τα χέρια, αίμα που λερώνει την ψυχή και βαραίνει τη συνείδηση. Και είναι πρόθυμος να πληρώσει, δεν διστάζει να θυσιάσει ο,τι έχει στην κατοχή του προκειμένου να πετύχει τους σκοπούς του, δεν βλέπει τον εαυτό παρά ως μια ενσάρκωση του «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».

Από την αντίπερα όχθη παρατηρούμε μια πνευματική σιγή, μια φανερή θεατρικότητα, έναν διαρκή φόβο και ένα παγερό κενό. Ο Λόγος που θα έπρεπε να ζεσταίνει τις καρδιές των ανθρώπων, αναλώνεται σε εντυπωσιακές παραστάσεις που αν και σαστίζουν, λίγα έχουν να προσφέρουν. Δεν διστάζει να σφίξει το χέρι του έκπτωτου προκειμένου να ζήσει με δανεικά για ακόμα μια ημέρα. Θα αρνηθεί τα όσα κηρύττει, την αλήθεια που φανερώθηκε στον άνθρωπο, θα αρνηθεί την βασιλεία των ουρανών μόνο για να αποφύγει το δικό του «ποτήριον τούτο».

Ποιος από τους δύο έχει δίκιο; Ποιος είναι το λευκό και ποιος το μαύρο; Ο H.W. είναι η προσωποποίηση όλων εκείνων που δεν μιλούν, που αποτελούν την σιωπηλή πλειοψηφία αμφιταλαντευόμενοι ανάμεσα σε δύο βράχους. Όλοι αυτοί που παρατηρούν ανήμποροι να δράσουν ή να αντιδράσουν, όμοια με τα άνθη της πικραλίδας κατευθύνονται κατά την ροή του πιο ισχυρού ανέμου. Όμως ακόμα και ανάμεσα σε αυτή τη παράλυση εξακολουθεί να υπάρχει ο σπόρος μέσω του οποίου θα έρθει η αναγέννηση μέσω του θανάτου του παλιού και του σάπιου. Η απόφαση του H.W. να εγκαταλείψει τον πατέρα του είναι ο σπόρος αυτός. Θα επιχειρήσει μια νέα αρχή, ποιος μπορεί να γνωρίζει εάν θα επιτύχει; Επιτυχία ή αποτυχία συμβολίζει την αλλαγή, την αποστροφή στο εδραιωμένο σύστημα και την ελπίδα σε μια νέα μέρα. Μια φυγή όχι άναρχη και εκρηκτική μα συνειδητή και κατασταλαγμένη, σαν το φυσικό επόμενο βήμα.

Παρά την φυγή, παρά την πτώση και την σήψη, οι δύο γέροι λύκοι συνεχίζουν να μάχονται λυσσαλέα ο ένας τον άλλον. Ο εργάτης που φέρνει το ψωμί και ο προφήτης που φέρνει τον ουράνιο Λόγο θα συνεχίσουν την πτώση τους, θα συνεχίσουν την μάχη τους μέσα στον βούρκο της λάσπης που είχαν ξεκινήσει χρόνια πριν. Δεν πρόκειται πλέον για τον αγώνα για επιβίωση, είναι μια μάχη για την επικράτηση του ενός έναντι στον άλλον, την αρχέγονη μάχη που υπάρχει μέσα στις ψυχές των ανθρώπων