Αν σε ένα αντικείμενο αντικατασταθούν όλα τα μέλη που το απαρτίζουν, το αντικείμενο παραμένει το ίδιο ή η αρχική του υπόσταση χάνεται; Το υποθετικό αυτό φιλοσοφικό ερώτημα αποτελούσε αντικείμενο προβληματισμού από την αρχαιότητα και διέπει ως θεματική το σύνολο της ταινίας «Ghost in the Shell». Έμεινε γνωστό ως «το παράδοξο του Θησέα», καθώς αναδείχτηκε κυρίως μέσα από τον μύθο του Πλούταρχου για το πλοίο του Θησέα, το οποίο υπέστη μεταποιήσεις. Τα παλιά του ξύλα σάπισαν κι αντικαταστάθηκαν από καινούρια.

Το «Ghost in the Shell» (Φάντασμα στο Κέλυφος) του Mamoru Oshii, αποτελεί μια ταινία με βαθιές φιλοσοφικές προεκτάσεις που απλώνει τις ρίζες της στην φιλοσοφία του Ντεκάρτ για τον δυισμό σώματος και ψυχής, του Χέγκελ για τη σχέση ανθρώπου και τεχνολογίας, και ίσως κάποια ψήγματα ανιχνεύονται και στην θεωρία του Μποντριγιάρ για τα ομοιώματα που αντικαθιστούν τις πραγματικές υπάρξεις.

Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο κλασικό manga (γιαπωνέζικο κόμικ) του Σίρο Μασαμούνε (1989). Μας μεταφέρει σε έναν εντυπωσιακό φουτουριστικό κόσμο υψηλής τεχνολογίας, στον οποίο η διαχωριστική γραμμή μεταξύ ανθρώπου και μηχανής γίνεται ολοένα και πιο δυσδιάκριτη. Βασικός χαρακτήρας της ταινίας είναι η ταγματάρχης Μοτόκο Κασουνάγκι, ένα μοναδικό στο είδος της υβρίδιο ανθρώπου – σάιμποργκ, της οποίας η ψυχή (το φάντασμα) κατοικεί σε ένα εξ ολοκλήρου τεχνητό σώμα (ένα άδειο κέλυφος). Η Μοτόκο αποτελεί μια πολεμική μηχανή που ηγείται της ειδικής ομάδας 9 και έρχεται αντιμέτωπη με έναν νέο αντίπαλο, έναν χάκερ ψυχών ο οποίος ακούει   στο όνομα Puppet Master. Ο ίδιος αποτελεί ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης που κατάφερε να αποκτήσει συνείδηση όσο παρέμενε εκτεθειμένος μέσα στο δίκτυο των πληροφοριών. Εισχωρεί στο μυαλό των ανθρώπων, αντικαθιστά τις αναμνήσεις τους με ψεύτικές και τους μεταχειρίζεται σαν μαριονέτες που αποτελούν φορείς της δικής του βούλησης.

Παρατηρούμε ότι η ανθρώπινη εξέλιξη, βασισμένη στην τεχνολογία, περιλαμβάνει την ενσωμάτωση και την αφομοίωση ξένων, μη ατομικών στοιχείων (πχ. συνθετικών μελών) που βελτιστοποιούν τις ανθρώπινες ιδιότητες και οδηγούν το άτομο στην υπέρβαση της ανθρώπινης φύσης του. Η τεχνολογική εξέλιξη υπόσχεται την απελευθέρωση του ατόμου από τις αδυναμίες του αλλά ταυτόχρονα οι νέες δυνατότητες που προσφέρει ενέχουν τον κίνδυνο της δέσμευσης. Για παράδειγμα, τα εμφυτεύματα εγκεφάλου δημιουργήθηκαν με σκοπό την αυτοβελτίωση αλλά ταυτόχρονα καθιστούν το άτομο ευάλωτο στον ολοκληρωτικό έλεγχο κάποιας εξωτερικής πηγής. Ο Puppet Master όπως αποτυπώνεται στην ταινία, έχει δυνατότητα ελέγχου πάνω στις πράξεις, τις αναμνήσεις και τις σκέψεις των ανθρώπων, γεγονός που υπονομεύει την ελευθερία βούλησής τους.

Σε κοινωνιολογικό και φιλοσοφικό επίπεδο, το σώμα στο «Ghost in the Shell», σκιαγραφείται ως ένα άδειο κέλυφος που δεν παραπέμπει στο ανδρικό, ούτε στο γυναικείο φύλο. Αποσυνδεδεμένο από έμφυλες κοινωνικό-πολιτισμικές κατασκευές που δευτερογενώς σχετίστηκαν με αυτό, δεν αποτελεί τίποτα παραπάνω από μία εκτελεστική μηχανή που φιλοξενεί την ανθρώπινη ψυχή και γίνεται αντικείμενο χρήσης από αυτήν. Η ψυχή με την σειρά της, μπορεί να επιβιώσει τον θάνατο του βιολογικού της σώματος και, όπως υποστηρίζει και ο Ντεκάρτ, νοείται ως κάτι διακριτό και ανεξάρτητο από το σώμα (αν και η διακριτότητα αυτή τίθεται υπό αμφισβήτηση).

Στο πρόσωπο της πρωταγωνίστριας, Μοτόκο (καθώς και μέσα από το γενικότερο κονσεπτ της ταινίας) ενσαρκώνεται μια σημαντική διαμάχη ανάμεσα στην ανάγκη του ανθρώπου για κάποια πηγή ασφάλειας και σταθερότητας εντός της ατομικότητάς του και  παράλληλα την ανάγκη του για εξέλιξη και αποδέσμευση από την ίδια ατομικότητα που τον περιορίζει.

Η Μοτόκο κατακλύζεται από έντονα συναισθήματα υπαρξιακής μοναξιάς και αποκόλλησης από τον εαυτό. Αμφισβητεί την αυθεντικότητα της ύπαρξής της και βρίσκεται σε μια διαρκή αναζήτηση κάποιας εξωτερικής επιβεβαίωσης ότι οι σκέψεις της είναι αληθινές, ότι οι αναμνήσεις της δεν έχουν μεταποιηθεί και ότι το τεχνητό σώμα της δεν θα διαβρώσει και δεν θα φθείρει ανεπανόρθωτα τον άνθρωπο μέσα της. Μήπως τελικά δεν υπάρχει κάτι ανθρώπινο μέσα της και η ψυχή της είναι και αυτή το ίδιο συνθετική και ψεύτικη με το συνθετικό σώμα της; Αναζητά μια σταθερή ταυτότητα, καθώς είναι ανίκανη να προσδιορίσει τι είναι αυτό ακριβώς που συνιστά την έννοια του ανθρώπινου. Είναι οι αναμνήσεις το αποδεικτικό στοιχείο της ύπαρξης μας; Ένα βιολογικά ανθρώπινο σώμα; Ο τρόπος που γινόμαστε αντιληπτοί από τον κόσμο γύρω μας, ή μήπως ο τρόπος που επιλέγουμε να αυτοπροσδιοριστούμε και να οριοθετήσουμε την ατομικότητά μας;

Η τεχνολογία εξελίσσεται σε συνάρτηση με τον άνθρωπο, ή έχει αποκτήσει πλέον δική της συνείδηση κι απειλεί την ανθρώπινη υπόσταση και την ατομικότητα; Μέσα από την ταινία «Ghost in the Shell» αναδύεται η προβληματική αυτού του ερωτήματος που έγκειται στο γεγονός ότι προϋποθέτει ως δεδομένη την ύπαρξη μιας διακριτής, σταθερής και καθαρά εξατομικευμένης ταυτότητας, η οποία παραμένει ανεξάρτητη από εξωτερικές παρεμβολές. Η πίστη στην ύπαρξη σταθερών και αναλλοίωτων ταυτοτήτων εξυπηρετεί μια ανθρώπινη ανάγκη, καθώς προσφέρει μια ψευδαίσθηση εσωτερικής συνοχής και ελέγχου πάνω στην αβεβαιότητα και την ρευστότητα των εξωτερικών παραγόντων. Το να είσαι άνθρωπος όμως σημαίνει να εξελίσσεσαι διαρκώς και να διαμορφώνεις την ατομικότητα σου εντός κοινωνικών πλαισίων, μέσα από πρακτικές αντικειμενοποίησης, υιοθετώντας ξένα στοιχεία από το περιβάλλον σου ήδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής σου.

Η προσέγγιση του «Ghost in the Shell» ως προς την σχέση ανθρώπου και τεχνολογίας διαφοροποιείται από άλλες προσεγγίσεις καθώς, όπως και ο Χέγκελ, προάγει την σύνθεση αυτών των δύο παραγόντων και απορρίπτει την κυριαρχία του ενός έναντι του άλλου. Χωρίς να υποτιμά την σημασία των αρνητικών επιπτώσεων της τεχνολογίας στην κοινωνία, προβάλει το μάλλον αισιόδοξο μήνυμα ότι η ατομικότητα δεν μπορεί να διαβρωθεί εκ νέου καθώς αποτελούσε εξαρχής κάτι εν μέρει μη ατομικό, συγκεχυμένο και διαρκώς μεταβαλλόμενο. Η μηχανή μεταφράζει τον άνθρωπο σε «κάτι άλλο» και ταυτόχρονα μεταφράζεται από αυτόν, προκειμένου να παραχθεί μια νέα μορφή ατομικότητας, είτε συμβατή είτε ασύμβατη με την προηγούμενη.