“Οι δικηγόροι, υποθέτω, ήταν κάποτε παιδιά”
Charles Lamb

Μιλώντας εκ μέρους του κύκλου των αναγνωστών, όταν γίνεται κάποια προσαρμογή βιβλίου, είναι ενδιαφέρον να συγκρίνονται οι δύο μορφές αυτές τέχνης. Μπορούμε να μάθουμε πολλά για αυτό που κάνει το μυθιστόρημα τόσο ξεχωριστό και ενδιαφέρον απλώς από το να σκεπτόμαστε τους συμβιβασμούς που πρέπει να γίνουν για να μεταφερθούν όλες αυτές οι λέξεις στην οθόνη. Κατά τον ίδιο τρόπο, μια καλή προσαρμογή ταινίας μπορεί να μας κάνει να σκεφτούμε ένα βιβλίο μ’ έναν νέο τρόπο, ακριβώς όπως ένας καλός ηθοποιός μπορεί να γίνει ο χαρακτήρας που προηγουμένως ήταν μονάχα ένα αόριστο σκίτσο στο μυαλό μας.

Το “Σκιές και Σιωπή” όντας μία από αυτές τις ταινίες σου χαρίζει έστω και πρόσκαιρα το καταφύγιο από τον κυνισμό της περιρρέουσας πραγματικότητας, ταινία που καταφέρνει να σου εμφυσήσει την έννοια του ιδεαλισμού, ταινία που σε κάνει να πιστεύεις ότι το καλό στο τέλος θα κερδίσει ακόμη κι όταν όλα μοιάζουν βουτηγμένα μέσα στις σκιές και την ένοχη σιωπή. To “To Kill A Mockingbird” σκηνοθετήθηκε το 1962 από τον Ρόμπερτ Μάλιγκαν και το σενάριο βασίστηκε στο ομότιτλο βιβλίο -και αγαπημένο ανάγνωσμα για πολλές διαδοχικές γενιές- της Harper Lee. Το “Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια”, το οποίο κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ, πούλησε πάνω από 30 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο και έμεινε στην ιστορία ως ένα από τα σημαντικότερα δείγματα όχι μόνο της αμερικάνικης αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Σχολίασε με διακριτικό δυναμισμό τον αμερικάνικο ρατσισμό ακριβώς την εποχή των φυλετικών διεκδικήσεων.

[Σημείωμα Μεταφράστριας: Όσον αφορά τον τίτλο, η λέξη mockingbird του πρωτοτύπου αποδόθηκε ελεύθερα με την κατά το δυνατόν πλησιέστερη αντίστοιχη ελληνική λέξη κοτσύφι. Το mockingbird (μίμος ο πολύγλωσσος) είναι είδος κοτσυφιών που ζει στη Βόρεια Αμερική. Έχει μαύρο πτέρωμα και μιμείται με μεγάλη ευκολία τις φωνές των άλλων πουλιών]

Μια ταινία-βιβλίο ημιαυτοβιογραφική. Η Σκάουτ Φιντς που μεγαλώνει με τον αδερφό της Τζεμ και περνάνε τα καλοκαίρια με τον φίλο τους Ντιλ, κάτω από τις φτερούγες του πατέρα τους Άτικους, δικηγόρου, εκφράζει τις εμπειρίες της στον αμερικάνικο Νότο. Όταν ο Άτικους αναλαμβάνει την υπεράσπιση ενός νέου μαύρου άντρα που κατηγορείται ότι βιάσε μια λευκή και όλη η κοινότητα του Μέικομπ στρέφεται εναντίον του, η Χάρπερ Λη βρίσκει την ευκαιρία να περιγράψει βιωματικά τον ρατσισμό αλλά και να καταθέσει στον λόγο του Άτικους στο δικαστήριο, ένα από τα συγκινητικότερα κείμενα για την ισότητα.

Πρόκειται για ένα έντονα συγκινησιακό δράμα, αριστούργημα του αμερικάνικου κινηματογράφου, που αποτελεί μία από τις καλύτερες ηθογραφίες της επαρχιακής ζωής του αμερικάνικου Νότου την εποχή της δεκαετίας του ‘30, λίγο μετά το μεγάλο κραχ. Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1930, εποχή μεγάλης οικονομικής ύφεσης, σε μια φανταστική πόλη ονόματι Μέικομπ εκτυλίσσεται η ιστορία αυτή των προκαταλήψεων, της ανισότητας και του ρατσισμού κατά των έγχρωμων πολιτών που επικρατούσε εκείνη την εποχή.

Ο Μάλιγκαν επιτυγχάνει μια μαγευτική ένδειξη του ενθουσιασμού και της συγκίνησης το να είσαι παιδί. Είναι όταν το δράμα εξελίσσεται κατά μήκος της συμβατικής γραμμής μιας κοινωνικής κρίσης στην κοινότητα, -η απόδοση κατηγορίας σ’ έναν φτωχό μαύρο με τον βιασμό μια λευκής γυναίκας- όπου τα παιδιά μετατρέπονται σε παρατηρητές. Παρατηρητές στο δικαστήριο όπου ο Γκρέγκορυ Πεκ διέρχεται ένα μακρύ μελόδραμα υπερασπισμού του κατηγορούμενου δίνοντας ένα ισχυρό μάθημα δικαιοσύνης και ανθρωπότητας στην εργασία. Και οι ρόλοι τους εξακολουθούν να είναι εκείνοι των παρευρισκόμενων σε επόμενο επεισόδιο όταν δέχονται επίθεση από τον εκδικητικό Γιούελ, συνειδητοποιώντας πως ο παράξενος Μπου Ράντλει -τον οποίο υποδύεται ο Robert Duvall κάνοντας το κινηματογραφικό του ντεμπούτο- είναι φίλος τους. Στο σημείο αυτό βρισκόμαστε στο επίπεδο συνειδητότητας των ενηλίκων για το τι είναι καλό και τι είναι κακό. Κάτι που μας αποσπά από την οπτική γωνία του παιδιού.

(ακολουθεί απόσπασμα από τη Guardian)
Μεταξύ των άλλων μια σκηνή που είνα άξια αναφοράς είναι όταν ο Άτικους πυροβολεί το λυσσασμένο σκυλί στον δρόμο. Είναι οργανωμένο εν μέρει ως κάτι το απερίσκεπτο ή το πολύ ως μια επίδειξη της επιθυμίας του Άτικους να προστατέψει τα παιδιά του, αλλά στον πυρήνα του είναι ένα σκούρο σύμβολο για το τι πραγματικά πίστευε η Χάρπερ Λι, ό,τι θα ήταν απαραίτητο για την εξάλειψη του ρατσισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Tom είναι το σκυλάκι που δεν κάνει τίποτε εποικοδομητικό στον κόσμο. Γεννήθηκε στο μίσος, το οποίο τον καταστρέφει. Η Χάρπερ Λη θέτει την ευρύτερη συζήτηση για τον νόμο όχι ως μια κοινωνικά νόμιμη εναλλακτική αλλά ως μια τρομακτική σκιά. Επειδή οι άνδρες και οι γυναίκες γύρω μας δεν είναι σκυλιά μπορούμε απλώς να πυροβολήσουμε, πριν μας καταστρέψουν με το μίσος τους. Πρέπει να προσπαθήσουμε να παλέψουμε χρησιμοποιώντας τις αμείλικτες ατέλειες του νόμου και της κοινωνίας των πολιτών. Και επειδή πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα λανθασμένα συστήματα, ποτέ δεν θα απαλλαγούμε από το σκοτάδι στις ψυχές αυτών των ανθρώπων.

Διαχρονικό και επίκαιρο όσο ποτέ, το “To Kill A Mockingbird” είναι μια κατεξοχήν αμερικάνικη ταινία διαποτισμένη από όλα τα φιλελεύθερα ιδεώδη και ιδανικά για μια κοινωνία ισονομίας, ισοπολιτείας και σεβασμού των δικαιωμάτων όλων των μειονοτήτων.