Πληροφορίες

Σκηνοθέτης: Michael Haneke
Σενάριο: Michael Haneke, Johanna Teicht
Ηθοποιοί: Dieter Berner, Birgit Doll, Leni Tanzer
Μουσική: Alban Berg
Φωτογραφία: Anton Peschke
Τοποθεσία: Αυστρία, 1989
Διάρκεια: 104'

Η «Έβδομη Ήπειρος» (1989) αποτέλεσε το πρώτο βήμα της σταδιοδρομίας του Μίκαελ Χάνεκε, ως σκηνοθέτη που εντάσσεται στο ρεύμα του ανεξάρτητου εναλλακτικού ευρωπαϊκού κινηματογράφου της τελευταίας δεκαετίας. Η ψυχρή σκηνοθετική του προσέγγιση, τα ελλειπτικά πλάνα και οι απομονωμένοι χαρακτήρες, υποστασιοποιούν  την κενότητα της ύπαρξης και υπογραμμίζουν το άγχος της κοινωνικής κατασκευής του νοήματος.

Η ταινία είναι βασισμένη σε αληθινά περιστατικά, τα οποία προκάλεσαν ένα ευρύ φάσμα αντιδράσεων. Μας εισάγει στην ζωή μίας μεσοαστικής οικογένειας που επιτελεί με αυτοματοποιημένο και τυποποιημένο τρόπο τις καθημερινές της πρακτικές. Η φαινομενικά ήρεμη συνύπαρξη των οικογενειακών μελών και η αυστηρή διατήρηση της τάξης, ενέχουν στην πραγματικότητα εσωτερικές ρωγμές, καθώς στην πορεία αναδύονται υφέρποντα καταστροφικά ένστικτα. Παρακολουθούμε την βαθμιαία καταστροφή αντικειμένων, αποσυνδεδεμένων από την «κοινωνικά προσδιοριζόμενη» σημασία τους για το άτομο. Παράλληλα, υποπτευόμαστε πως και η ίδια η έννοια του ατόμου έχει υποστεί ανάλογη αποδόμηση. Αν και η οικογένεια δηλώνει πως σκοπεύει να μεταναστεύσει στην Αυστραλία προκειμένου να κάνει μία νέα αρχή, σύντομα γίνεται αντιληπτό πως σχεδιάζει να οδηγηθεί με μεθοδικό και νηφάλιο τρόπο στην αυτοκαταστροφή.

Ο Γκέοργκ, η Άννα και η μικρή κόρη τους Ευα, πλαισιωμένοι στον παγερό κόσμο της σύγχρονης αστικής ζωής που καλλιεργεί τον ανταγωνισμό και προωθεί ετεροκαθοριζόμενους κοινωνικούς ρόλους κι αξίες, έχουν χάσει τον εσωτερικό τους πυρήνα. Γεγονότα που στην παραδοσιακή σκέψη συνδέονται με αισθήματα πληρότητας (για παράδειγμα, η άνοδος στον επαγγελματικό τομέα), αδυνατούν να αποτελέσουν πηγή ουσιαστικής ηδονής για τους ήρωες. Κυριαρχούν η απάθεια, η συναισθηματική ψυχρότητα και η αποστασιοποίηση. Σε αυτό το σημείο, θα μπορούσαμε να παραθέσουμε την άποψη του R.D. Laing, ο οποίος διατείνεται ότι όταν κάποιος δεν εμπλουτίζεται με εισροή διαπροσωπικών δεδομένων, η εικόνα για τον εαυτό του γίνεται ολοένα και πιο κενή και σταδιακά εξαερώνεται, κάτι που οδηγεί το άτομο να νιώθει απόκοσμο.

Το ταξίδι στην Αυστραλία αποτέλεσε για την οικογένεια ένα όνειρο, καταδικασμένο όμως να μην πραγματοποιηθεί. Στα πλαίσια μιας πεζής και σταθερά επαναλαμβανόμενης καθημερινότητας, η Αυστραλία με την μορφή μιας αφηρημένης κι ακαθόριστης ιδέας, φαίνεται να ασκεί μεγαλύτερη έλξη από οποιοδήποτε ρεαλιστικό σενάριο μετανάστευσης. Ερχόμαστε αντιμέτωποι με την απόλυτη αντιφατικότητα της της ανθρώπινης ύπαρξης που όντας καταδικασμένη στην παροδικότητα, ταυτόχρονα την αποστρέφεται, αφού αναζητά μονίμως την ευτυχία και το νόημα μόνο εντός κάποιας μελλοντικής προοπτικής.

Ο Χάνεκε δεν επιχειρεί να εντάξει τις πράξεις των ηρώων του στα στενά κι άκαμπτα περιγράμματα κάποιας ερμηνείας με ψυχοκοινωνικές διαστάσεις. Με ωμή αδιακρισία και χωρίς καμία κριτική διάθεση, μάς ξεναγεί στα πιο μύχια και σκοτεινά μέρη του ανθρώπινου ψυχισμού, εκεί όπου απουσιάζουν τα εμφανή κίνητρα και οι απλοϊκές εξηγήσεις.