O Spike Lee θεωρείται μέχρι και σήμερα ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της αφροαμερικανικής κινηματογραφικής κοινότητας και για να γίνει λίγο πιο ξεκάθαρη αυτή η σκέψη δεν χρειάζεται να δει κανείς τίποτα άλλο παρά μία από τις πρώιμες κινηματογραφικές του προσπάθειες, το Do the Right Thing. Γυρισμένο στα τέλη της περίεργης δεκαετίας του ’80, όταν οι αγώνες για τα δικαιώματα των πολιτών έμοιαζαν, φαινομενικά τουλάχιστον, μακρινοί και με τον Dr. Martin Luther King να είναι νεκρός για κάτι παραπάνω από 20 χρόνια, ο Lee γράφει και σκηνοθετεί ένα έργο το οποίο λειτουργεί εξαιρετικά σαν ένα κοινωνικό δράμα μα η αληθινή του χρησιμότητα έγκειται στον τρόπο που τραβάει βίαια την κουρτίνα για να αποκαλύψει όλα όσα ήταν τόσο πρόχειρα κρυμμένα από πίσω της.
Είναι η πιο καυτή ημέρα του καλοκαιριού σε μία φτωχή γειτονιά του Brooklyn, μία από αυτές τις ημέρες που ο ήλιος είναι πιο εχθρικός απ’ ότι συνήθως και με τους δρόμους έτοιμους να λιώσουν, οι άνθρωποι αυτού του μικρού και ασήμαντου για τον υπόλοιπο κόσμο δρόμου θα βγουν έξω για να κάνουν τις δουλειές τους, για να περπατήσουν, για να μιλήσουν και για να μπορέσουν να φτάσουν ζωντανοί στη νύχτα ευχόμενοι πως όλα θα πάνε καλά. Ο Mookie (Spike Lee) δουλεύει σε μία τοπική πιτσαρία, ιδιοκτησία του Ιταλού Sal (Danny Aiello) με τους δύο γιους του, Pino (John Turturo) και Vito (Richard Edson) να τον βοηθούν. Σε μία ταινία που για αρκετή ώρα γυρνά την πλάτη σε μία συμβατική, τρίπρακτη αφήγηση, θα λέγαμε πως αυτοί οι χαρακτήρες διαμορφώνουν τον θεματικό άξονα αν και αυτό θα ήταν λίγο άδικο ως προς όλους τους άλλους πολίτες που κατοικούν στο συγκεκριμένο δρόμο.
Η γειτονιά είναι μικρή αλλά με τον τρόπο που την κινηματογραφεί ο Lee θα μπορούσε να είναι ο κόσμος όλος. Η κάμερα συνεχώς κινείται, ανυπόμονη να αποκαλύψει μία ακόμα γωνιά, μία ακόμα παρέα ανθρώπων και μέσα από όλο αυτό γίνεται αντιληπτό πως αυτό που βλέπουμε είναι ένα παζλ και λεπτό με το λεπτό, κομμάτι με το κομμάτι, η εικόνα γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη μέχρι να ολοκληρωθεί για να φανερώσει είτε μία ξεκάθαρη δήλωση για κάποιους είτε ένα τεστ Ρόρσαχ για άλλους. Πρόκειται για μία δύσκολη ταινία η οποία όμως γυρίστηκε με τον πιο χρωματιστό τρόπο. Ξεκινάει πρακτικά με ένα βίντεο κλιπ γεμάτο χορό με το “Fight the Power” να δίνει τον ρυθμό και από εκεί τα πράγματα γίνονται συχνά αρκετά απλά και όμορφα είτε μιλάμε για τον τρόπο που ο επονομαζόμενος Δήμαρχος της γειτονιάς (Da Mayor/Ossie Davis) κυκλοφορεί στους δρόμους σαν ηθικός πυροσβέστης, είτε για τις τρυφερές σκηνές που μοιράζεται ο Mookie με την Tina (Rosie Perez), γυναίκα του παιδιού του.
Το όλο οικοδόμημα όμως είναι φτιαγμένο από σαθρά υλικά, ευάλωτα απέναντι στον καυτό ήλιο και δεν αργούν να βγουν στην επιφάνεια όλα αυτά που είναι ικανά να το ισοπεδώσουν. Σκέψεις και απωθημένα που δε γεννήθηκαν με την ανατολή αλλά μεγάλωναν σιγά-σιγά, χρόνια πολλά, έρθει στον κόσμο ακόμα και ο μεγαλύτερος σε ηλικία κάτοικος της γειτονιάς.
Τη μέρα αυτές οι αντιπαραθέσεις μπορεί να φαντάζουν αθώες και να περιορίζονται σε μία μάχη έντασης στερεοφωνικών απέναντι στον Radio Raheem (Bill Nunn) και μία παρέα/εκπροσώπους της ισπανικής κοινότητας, ενώ λίγο παραδίπλα θα θιχτεί το ζήτημα του να έχουν Ασιάτες το μίνι-μάρκετ της γειτονιάς και φαντάζει κάπως αδιανόητο αν κάτσει κανείς και το σκεφτεί πως εν τέλει η μεγαλύτερη τραγωδία της ταινίας ξεκινά με αφορμή την απαίτηση του Buggin Out (Giancarlo Esposito) να δει λιγότερους Ιταλούς και περισσότερους μαύρους ήρωες στον τοίχο της πιτσαρίας του Sal, μία απαίτηση που δε φαίνεται να παίρνει και κανείς στο σοβαρά, μα το τέλος έρχεται σχεδόν αναπόφευκτα και πιθανότατα αν δεν συνέβαινε εκείνη τη νύχτα, θα συνέβαινε την επόμενη ή τη μεθεπόμενη.
Το μίσος του ανθρώπου για τον ίδιο τον άνθρωπο είναι ο βασικός ανταγωνιστής της ταινίας και τα δάκρυα που σπαταλούνται για τις όποιες τραγωδίες είναι ένας κατάλληλος αντικαταστάτης για την βροχή που φυσικά και θα ήταν απούσα στην πιο καυτή ημέρα του καλοκαιριού. Ο Spike Lee δημιούργησε ένα δύσκολο έργο, δύσκολο όχι γιατί ζητά από τον θεατή να σκεφτεί (το κάνει κι αυτό) αλλά επειδή εκθέτει στον ήλιο του Brooklyn όλα όσα μπορούν να πάνε στραβά με τον κόσμο και την κοινωνία ακόμα και σε μία απλή ημέρα του καλοκαιριού. Σχεδόν 30 χρόνια μετά την κυκλοφορία της παραμένει στενάχωρα επίκαιρη με τους προβληματισμούς του Lee να βρίσκονται στο προσκήνιο σχεδόν κάθε μέρα και οι απαντήσεις σίγουρα δεν βρίσκονται στο Do the Right Thing το οποίο εν τέλει εξιστορεί μία ακόμα ημέρα αυτού του πανέμορφου μα και τόσο θλιβερού κόσμου.
Ακόμα και η πιο ζεστή μέρα του καλοκαιριού κάποια στιγμή θα τελειώσει και παρά τα όσα έγιναν η ζωή θα συνεχίσει να κυλά με τον ίδιο τον Lee να δίνει δύο πιθανές απαντήσεις στο τέλος της ταινίας του, το ερώτημα όμως παραμένει το ίδιο και φαντάζει αδύνατο να λυθεί όσο ο κόσμος επιλέγει το μισός αντί για την αγάπη.