Στο “Anomalisa” υπάρχουν πολλές ανθρώπινες καταστάσεις και εκφράσεις μα ούτε ένας άνθρωπος. Ο φημισμένος σεναριογράφος Charlie Kaufman επιστρέφει στην καρέκλα του σκηνοθέτη αρκετά χρόνια μετά το “Συνεκδοχή, Νέα Υόρκη” (2008) και στρέφεται στο stop-motion δίχως όμως να χάνει κάτι από την ανθρωπιά που χαρακτηρίζει τα κείμενά του. Μπορεί εδώ πέρα να μην έχει στη διάθεσή του ταλέντα όπως ο Philip Seymour Hoffman ή ο Jim Carrey, αυτό έχει όμως ως αποτέλεσμα να βρίσκει νέους τρόπους για να φτάσει στο συμπέρασμα που επιθυμεί να καθοδηγήσει το κοινό. Οι άνθρωποι του “Anomalisa” δεν είναι τίποτα άλλο παρά κούκλες που κινούνται με μία άβολη φυσικότητα στον χώρο και έχουν κομμάτια που δεν χρειάζονται παρά μόνο λίγη πίεση για να ραγίσουν και να σπάσουν.

Ο Kaufman γράφει συνεχώς για την ανάγκη του ανθρώπου να επικοινωνήσει και να συνδεθεί με κάποιον άλλον αλλά και για την επιθυμία του να βρει την θέση του στον πολύ μεγάλο αυτόν κόσμο που παρά το μέγεθός του μερικές φορές φαντάζει υπερβολικά μικρός και γεμάτος αδιεξόδους. Έτσι και δω λοιπόν, ακολουθεί τον Michael Stone, έναν συγγραφέα βιβλίων επαγγελματικής βελτίωσης ο οποίος καταφτάνει στο Cincinnati του Ohio για να προωθήσει το νέο του εγχειρίδιο. Τα πρώτα λεπτά της ταινίας είναι σχεδόν αναπάντεχα αργά καθώς ακολουθούμε τον Michael από τη στιγμή που πατάει το πόδι του στο αεροδρόμιο, μέχρι την άφιξή του στο δωμάτιό του και όλα αυτά περιτυλιγμένα σε ένα πέπλο απέραντης μουντάδας και ουσιαστικής μοναξιάς. Δεν είναι μόνο ότι ο Michael δεν μπορεί να βρει κάποια ικμάδα ευχαρίστησης μέσα σε όλο αυτό, είναι και το γεγονός ότι όπου κοιτάξει βλέπει το ίδιο πρόσωπο και ακούει την ίδια φωνή.

Ο Kaufman χρησιμοποιεί ένα πραγματικό σύνδρομο (Fregoli delusion), το οποίο «αναγκάζει» τον παθών να εκλαμβάνεται όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα ως ένα και μοναδικό, δίχως καμία διαφορά. Έτσι κι ο Michael δεν μπορεί να βρει λεπτομέρειες στα πρόσωπα των γύρων του, ούτε καν στα πρόσωπα της γυναίκας και του παιδιού του, ακόμα κι αυτοί όταν ανοίγουν το στόμα τους, βγάζουν τους ήχους του Tom Noonan, ηθοποιού που δάνεισε τη φωνή του σε όλους τους υπόλοιπους χαρακτήρες της ταινίας εκτός από το πρωταγωνιστικό δίδυμο. Αυτή θα ήταν μία ακόμα τυπική μέρα στη ζωή του Michael Stone, θα κοιμόταν στο μεγάλο κρεβάτι του, θα έδινε την ομιλία και θα γυρνούσε στην γυναίκα και στο παιδί του το οποίο μπορεί να μην αγχώνεται ιδιαίτερα για την απουσία του πατέρα του, θα ήθελε όμως να του φέρει κι ένα παιχνίδι όταν γυρίσει. Και η ζωή θα κυλούσε όπως κυλάει πάντα, δίχως χαρούμενα ατυχήματα για να ταρακουνήσουν την καθημερινότητα, μέχρι που άκουσε έναν διαφορετικό ήχο.

Το “Anomalisa” απαρτίζεται από συνολικά τρεις ηθοποιούς, τον Tom Noonan που ήδη αναφέραμε, τον David Thewlis, δηλαδή τον Michael Stone και την Jennifer Jason Leigh ή στον κόσμο της ταινίας, την Lisa Hesselman, μία απλή κοπέλα δίχως πολλές εμπειρίες ή ενδιαφέρουσες ιστορίες για να εξιστορήσει, στα αυτιά του Michael όμως θα μπορούσε να διαβάζει τον τηλεφωνικό κατάλογο και να μην έχανε ούτε μισή λέξη απ’ όσα είχε να πει. Για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο η φωνή της έχει ταυτότητα και διαφορετικό χρώμα από τις υπόλοιπες μα δεν είναι μόνο αυτό αφού και το πρόσωπό της είναι διαφορετικό και γεμάτο νέες γωνίες και ατέλειες για να ερωτευθεί κανείς. Η ιστορία του “Anomalisa” όμως, η ιστορία του Michael και της Lisa δεν είναι μία ιστορία ερωτική, πρόλογος μιας μεγάλης αγάπης που υπερπηδά τα εμπόδια και νικά τις όποιες δυσκολίες.

Ο Michael εντυπωσιάζεται αμέσως από την ”ικανότητα” της Lisa να μπορεί να μιλάει διαφορετικά και την κυνηγάει για να μην την χάσει και συνάμα να μην χάσει αυτήν την μοναδική ευκαιρία που του δόθηκε για να συνδεθεί ξανά με τον κόσμο που φαινόταν να τον είχε εξορίσει δίχως κάποια ευκαιρία για επιστροφή. Κάπου εκεί ξεκινάει και το αληθινό νόημα της ταινίας καθώς μέσα από την σχέση αυτών των δύο ξετυλίγεται το κουβάρι της ανθρώπινης ιστορίας αφού είναι ξεκάθαρο πως ναι μεν δομήθηκαν κοινωνίες έτσι ώστε να επιβιώσει το είδος από την άγρια φύση, υπήρχε όμως κι ένας ακόμα πολύ σημαντικός λόγος: η μάχη ενάντια στη μοναξιά.

Και το “Anomalisa” είναι, στον πυρήνα του, μία πολύ μοναχική ταινία. Θα μπορούσε να βρει κανείς αρκετές ομοιότητες με το θαυμάσιο “Lost in Translation”, εδώ όμως οι πρωταγωνιστές μοιάζουν λίγο περισσότερο χαμένοι απ’ όσο ίσως τους αρμόζει και η τυχαία συνάντησή τους μπορεί να μην είναι αρκετή για να αλλάξει η δυσμενής κατάσταση. Ακόμα κι έτσι όμως, ο Kaufman βρίσκει τρόπο να αποκαλύψει στιγμές αγνής χαράς μέσα από συζητήσεις, μονολόγους αλλά και από α καπέλα ερμηνείες ποπ τραγουδιών που αποκτούν ένα εντελώς διαφορετικό νόημα άπαξ και φωτιστούν από μια διαφορετική πλευρά του ηλίου. Ο Michael δεν σταματά να κοιτά αποσβολωμένος το πρόσωπο της Lisa και φαντάζεται πως επιτέλους η ζωή του άλλαξε σελίδα και πως τώρα θα μπορέσει να είναι πραγματικά ευτυχισμένος. Η Lisa από την πλευρά της, χαίρεται που της δίνει σημασία το είδωλό της αλλά και που γενικότερα, υπήρξε κάποιος που έκατσε να ακούσει όσα είχε να πει γιατί η ίδια πιθανότατα δεν πίστευε αρκετά στον ήχο των σκέψεων της.

Όλα αυτά τα συναισθήματα ενδεχομένως να είναι αληθινά, ίσως όμως να πρόκειται για ένα πυροτέχνημα που φωτίζει για ελάχιστο χρόνο τον πιο σκοτεινό ουρανό πριν σβήσει και χαθεί για πάντα. Το σκοτάδι που επανήλθε πιθανότατα θα φαντάζει πιο ζοφερό από πριν αλλά για μια στιγμή, για κάποια δευτερόλεπτα, υπήρξε ελπίδα και ένας φωτεινός δρόμος. Έτσι, δεν μπορώ να σταματήσω να σκέφτομαι ένα τραγούδι που κυκλοφόρησε 21 χρόνια προτού γεννηθεί το “Anomalisa” και έρχεται από τους λειψούς εκείνη την εποχή (ελλείψει Roger Waters) Pink Floyd το οποίο, με την βοήθεια του Stephen Hawking καταλήγει πως το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε, είναι να συνεχίσουμε να μιλάμε.