Η Κινηματογραφική Ομάδα Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (Κ.Ο.Π.Ι.), στα πλαίσια του αφιερώματος «Μαγικός Ρεαλισμός», παρουσιάζει την ταινία:

Το Πνεύμα του Μελισσιού, (Βίκτορ Ερίθε, 1973)

Το 1973,ο Ισπανός σκηνοθέτης Βίκτορ Ερίθε γύρισε μια ταινία μέσα στη διδακτορία του Φράνκο, τοποθετημένη στην Ισπανία του 1940, αμέσως μετά το τέλος του ισπανικού εμφυλίου. Είχε αρχικά δεχθεί να γυρίσει μια ταινία τρόμου, όμως χωρίς να έχει τα απαραίτητα χρήματα να προχωρήσει στην παραγωγή της άλλαξε το σενάριο και έτσι γεννήθηκε το El espiritu de la colmena.

Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα καστιλιανό χωρίο της ισπανικής υπαίθρου, όπου η εξάχρονη Άννα θα δει πρώτη φορά σινεμά, τον Φρανκενστάιν του Τζέιμς Γουέιλ. Η ταινία ξεκινά:«Μια φορά και έναν καιρό…» και το χωρίο βυθίζεται για λίγο στην μαγεία του κινηματογράφου. Όταν η ταινία τελειώνει η Άννα παραμένει σε αυτόν τον κόσμο, που με μεγάλη απορία δε μπορεί να εξηγήσει τον θάνατο του μικρού κοριτσιού, γιατί από την λογοκριμένη ταινία είχαν αφαιρεθεί οι βίαιες σκηνές του πνιγμού. Η Άννα με την παιδική της αγνότητα και αφέλεια θα πιστέψει την αδελφή της όταν το βράδυ θα της αποκαλύψει πως ο Φρανκενστάιν είναι ζωντανός και ζει σε μια καλύβα λίγο πιο έξω από το χωρίο και τελικά θα ανακαλύψει τον δικό της Φρανκενστάιν όταν θα βρει έναν χτυπημένο αντάρτη σε ένα ερειπωμένο κτίριο εκεί κοντά. Χάνεται και αυτή όπως και οι γονείς της στο δικός της κόσμο και απομόνωση καθώς έχει τις πρώτες επαφές με τις έννοια του θανάτου και περνά ένα ταξίδι που την φέρνει πιο κοντά στην ενηλικίωση χωρίς απαραίτητα να καταλαβαίνει γιατί είναι κακό που βοηθά τον τραυματισμένο αντάρτη και με μια αίσθηση όμως πως έκανε κάτι που δεν έπρεπε ένα βράδυ το σκάει από το σπίτι.

Μέσα από τον κινηματογραφικό φακό του Λουίς Κουαδράδο (που είχε αρχίσει να χάνει το φως του και το 1980 αυτοκτόνησε) ερχόμαστε σε επαφή με έναν παιδικό εαυτό που αναγνωρίζει και μαθαίνει σιγά σιγά τον ανεξήγητο κόσμο γύρω του και χρησιμοποιεί την φαντασία για να γεμίσει τα κενά. Ναι, ο κόσμος των μεγάλων είναι τραχύς και απότομος και ίσως πιο ανεξήγητος από όσο νομίζουμε τελικά, και η πρώτες επαφές μας με αυτόν, οι πρώτες επαφές με τα κάλο και κακό μένουν χαραγμένες μέσα μας και ενσωματώνονται στην συνειδητά μας. Σε ένα μουδιασμένο από τον εμφύλιο κόσμο η φαντασία της Άννας ζωντανεύει και μας παίρνει μαζί της σε ένα ταξίδι ενηλικίωσης, ίσως πιο νωρίς από ότι χρειάζεται.

Ο Jose Enrique Monterde έγραψε για την ταινία : “Πολλά χρόνια πριν, μέσα από το κινηματογραφικό τίποτα, σαν παράξενο και απρόσμενο κινηματογραφικό όραμα, εμφανίστηκε από το σκοτάδι μια ταινία της οποίας το φώς ακόμα καίει. Αν κάποτε χρειαστεί να γίνει ένας απολογισμός μαρτυριών που να θυμίζουν το ξεχασμένο χτες (λίγα μυθιστορήματα, λίγοι στίχοι, μερικοί πίνακες, κάποιες ταινίες), αν μια μέρα η μνήμη θα έχει χαθεί κι όχι μόνο αυτή που αφορά σε γεγονότα, χρονολογίες, πρόσωπα, αλλά αυτή των συναισθημάτων, των βλεμμάτων, της σιωπής, τότε θα μας είναι αρκετό να δούμε το «Πνεύμα του Μελισσιού» και η χαμένη εμπειρία θα ξαναζωντανέψει. Αυτό θα συμβεί όχι γιατί το φιλμ παρέχει πληροφορίες αλλά γιατί μπορεί και υπερβαίνει τον χρόνο. Γιατί είναι ικανό να μας μιλά με την γλώσσα τού πάντα. Γιατί δεν εξηγεί αλλά δείχνει τη ζωή.”

Β. Μ. (Μέλος Κ.Ο.Π.Ι.)