Η Κινηματογραφική Ομάδα Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (Κ.Ο.Π.Ι.), στα πλαίσια του αφιερώματος «Ποιοι είμαστε, που πάμε;», παρουσιάζει την ταινία:

Stalker (Andrei Tarkovsky, 1979)

Σε ένα απροσδιόριστο μέρος, μία απροσδιόριστη χρονική στιγμή τρείς άντρες ετοιμάζονται για ένα αβέβαιο ταξίδι προς τη Ζώνη, μία περιοχή υπό βαριά περιφρούρηση λόγω των μεταφυσικών ιδιοτήτων της. Ο Stalker, ένα από τα άτομα που δουλειά τους είναι να καθοδηγούν άτομα σε αυτό το μέρος, συναντά σε ένα μπαρ τους άλλους δύο άντρες, τον Συγγραφέα και τον Καθηγητή για ένα ακόμα ταξίδι.

Η περιπλάνηση μέσα στη Ζώνη κρύβει κινδύνους ακόμα και υπό την καθοδήγηση ενός Stalker με διαδρομές που συνεχώς αλλάζουν, αντίξοες συνθήκες και αναπάντεχα εμπόδια. Σε όλη αυτή τη διάρκεια βλέπουμε τους χαρακτήρες να επηρεάζουν και να επηρεάζονται από τη Ζώνη και να αμφιβάλλουν ακόμα και για την ίδια την έννοια του εαυτού τους. Ο καθένας από αυτούς έχει έναν σκοπό και την ελπίδα ότι στο τέλος του ταξιδιού υπάρχει ένα Δωμάτιο στην καρδιά της Ζώνης, το οποίο θα πραγματοποιήσει στον καθένα την πιο έντονη επιθυμία του, όσο καλά κρυμμένη και να είναι.

Η ταινία αυτή αποτελεί ένα οπτικό ποίημα που αναγκάζει το θεατή να βυθιστεί στην εικόνα και τη πλοκή, να αναζητήσει μέσα του τις απαντήσεις στα διλλήματα των χαρακτήρων και να βιώσει μαζί τους αυτή την εσωτερική και εξωτερική αναζήτηση στα όρια της ανθρώπινης φύσης. Οι πρωταγωνιστές αναφέρονται μόνο ως το επάγγελμά τους. Ο κάθε ένας αποτελεί ένα αρχέτυπο. Ένας ρασιοναλιστής, ένας κυνικός και ένας ρομαντικός συγκρούονται και συνδιαμορφώνονται μέχρι που όλοι τους αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα: αντέχουμε να αντικρίσουμε την ασχήμια μέσα μας; Η αναζήτηση της πίστης αποτελεί κεντρικό άξονα της πλοκής. Το θεϊκό αντιπροσωπεύεται παντού, σε ένα λιβάδι με λουλούδια, ένα δωμάτιο, ένα παιδί. Το τι θα επιλέξει ο καθένας να λατρέψει εν τέλει έγκειται μόνο στο τι επιτρέπει στον εαυτό του να δει. Μέσα από ονειρικά πλάνα και τις ξαφνικές εναλλαγές του φακού από χρώμα σε σέπια, η ταινία, ξεφεύγει από τα τείχη του υλικού κόσμου και προσεγγίζει ένα βαθύτερο νόημα μέσα στη λήθη του νου.

Ο Αντρέι Ταρκόφσκι γεννήθηκε στο Zavrazhye της Ρωσίας στις 4 Απριλίου 1932. Σπούδασε σκηνοθεσία στο Gerasimov Institute of Cinematography και μελέτησε άλλους σκηνοθέτες εκεί όπως Kurosawa, Bergman, Bresson και Wajda, από τους οποίους δέχθηκε αρκετές επιρροές για το έργο του. Έτσι μπήκε στον κόσμο του κινηματογράφου και έπειτα από επιτυχίες όπως Andrei Rublev (1966), Mirror (1975) και Solaris (1972) έφτιαξε το Stalker, την ταινία που φημολογείται ότι άλλαξε τη ζωή του ριζικά μέχρι το τέλος της το 1986. Ο ίδιος δήλωσε για την ταινία του: «Το Stalker είναι μία τραγωδία, αλλά μέσα στην τραγωδία υπάρχει ελπίδα. Η τραγωδία εξαγνίζει έναν άνθρωπο. Πιστεύω ότι η επούλωση ξεκινά μόνο μέσα από πνευματική κρίση.» Για πολλούς όμως φημολογείται ότι η πραγματική τραγωδία του Stalker είναι το γεγονός ότι μάλλον οδήγησε στον θάνατο τον Ταρκόφσκι, τη γυναίκα του και έναν από τους πρωταγωνιστές της ταινίας. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι επειδή ο Ταρκόφσκι, η γυναίκα του Λαρίσα και ο «Συγγραφέας» Ανατόλι Σολόνιτσιν πέθαναν από το ίδιο είδος καρκίνου, ο υπαίτιος για αυτό είναι τα γυρίσματα του Stalker, τα οποία πραγματοποιήθηκαν κοντά σε ένα ποτάμι που φαίνεται στην ταινία, στο οποίο ένα κοντινό εργοστάσιο απέρριπτε επικίνδυνα χημικά.

Ότι και να ισχύει στην πραγματικότητα, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το αντίκτυπο της ταινίας στην πορεία του Αντρέι Ταρκόφσκι και γενικότερα στον κινηματογράφο. Παρόλο το βαρύ της φορτίο σε θρησκευτικούς συμβολισμούς και φιλοσοφικές αναφορές στόχος του σκηνοθέτη δεν είναι να περάσει ένα ξεκάθαρο και απόλυτο μήνυμα, παρά μόνο να μας προσκαλέσει να βιώσουμε μαζί μια πνευματική εμπειρία.

Η.Σ. & Π.Σ. (Μέλη Κ.Ο.Π.Ι)