Η ταινία ξεκινά με μια φαινομενικά απλή συγκέντρωση: ένας κύκλος αριστοκρατών προσκαλείται σε δείπνο. Όταν όμως έρχεται η ώρα να φύγουν, οι καλεσμένοι διαπιστώνουν ότι, παρά την κανονικότητα της βραδιάς, δεν μπορούν να βγουν από το σαλόνι, ενώ οι πόρτες είναι φανερά ανοιχτές. Το ανεξήγητο αυτό φράγμα που τους εμποδίζει μοιάζει με ψευδαίσθηση ή με μια αόρατη δύναμη, που περιορίζει την ελευθερία τους και τους καθηλώνει σε έναν χώρο όπου τα τυπικά όρια της αριστοκρατικής τους συμπεριφοράς αρχίζουν να διαλύονται.

Ο Λουίς Μπουνιουέλ, σκηνοθέτης και πρωτεργάτης του σουρεαλιστικού κινηματογράφου, αξιοποιεί το παράλογο για να χτίσει μια πικρή κριτική απέναντι στην αστική τάξη και τις κοινωνικές συμβάσεις που την περιβάλλουν. Η ιδέα του Μπουνιουέλ για τον σουρεαλισμό δεν εξαντλείται στη μορφή ή σε εικόνες φαντασίας, αλλά πηγαίνει βαθιά στην ψυχολογία και την αλληγορία. Καθώς η κατάσταση στο σαλόνι παρατείνεται, οι καλεσμένοι βιώνουν πανικό, απελπισία, φόβο και αδράνεια. Μια έντονη αίσθηση αδιεξόδου τους παραλύει, ενώ κανείς απ’ έξω δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται ή να μπορεί να τους βοηθήσει.

Η ταινία μετατρέπεται σταδιακά σε ένα σχόλιο για την ανθρώπινη αποξένωση. Ο εγκλωβισμός των χαρακτήρων δεν είναι απλώς ένας φυσικός περιορισμός, αλλά και μια αλληγορία για την ψυχική τους κατάσταση, για μια κατάσταση παγιδευμένη μέσα στην κοινωνική τους αποξένωση. Στο μυαλό τους, όσο διαρκεί αυτή η «ψευδαίσθηση» του εγκλωβισμού, ο φόβος και η απελπισία ενισχύονται και τους αποκόπτουν ακόμα περισσότερο από την αίσθηση της πραγματικότητας και της αλληλεγγύης. Ουσιαστικά, δεν αποξενώνονται απλώς ο ένας από τον άλλον, αλλά, ως μια συλλογική οντότητα, αποξενώνονται και από την υπόλοιπη κοινωνία, από τις συνήθεις δομές που τους στηρίζουν.

Στα σκηνικά της ταινίας, το σπίτι μοιάζει με έναν χώρο ενδιάμεσο, όπου παγιδεύονται οι φόβοι και τα απωθημένα της ανώτερης τάξης. Η αριστοκρατική αίθουσα μετατρέπεται σιγά-σιγά σε μια δυστοπική φυλακή, και το άλλοτε εκλεπτυσμένο δείπνο γίνεται το σκηνικό μιας σχεδόν «ζωώδους» επιβίωσης.

Ο Εξολοθρευτής Άγγελος θεωρείται σήμερα ορόσημο του σουρεαλιστικού κινηματογράφου και ένα από τα πιο ισχυρά έργα του Μπουνιουέλ. Μέσα από την ατμόσφαιρα αινίγματος και την απλότητα των σκηνικών, η ταινία προσφέρει μια διαχρονική αλληγορία για την ανθρώπινη αποξένωση, προκαλώντας τους θεατές να αναλογιστούν τις ψυχικές και κοινωνικές παγίδες του σύγχρονου κόσμου.

Κ.Μ. μέλος ΚΟΠΙ