Ο Charles Foster Kane, μεγιστάνας του τύπου, πεθαίνει σε ηλικία 76 ετών στον επιβλητικό πύργο του Xanadu ψιθυρίζοντας τη λέξη Rosebud (ροδανθός). Στην αίθουσα προβολής ενός πρακτορείου ειδήσεων, μια ομάδα δημοσιογράφων παρατηρεί πως η δημόσια ζωή του Kane, που χαρακτηρίζεται από άφθονο πλούτο και έντονα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα, δεν δίνει απάντηση στον αινιγματικό ροδανθό. Ο δημοσιογράφος Τόμσον όμως, αποφασίζει να βρει τη λύση του μυστηρίου, ερευνώντας την παιδική ζωή του Kane και παίρνοντας συνέντευξη από τέσσερα σημαντικά για εκείνον πρόσωπα. Όλοι τους είναι πρόθυμοι να μιλήσουν, αλλά κανείς δεν μπορεί να του δώσει την εξήγηση που αναζητά. Η απάντηση δίνεται αναπάντεχα στο τέλος. Όταν τα προσωπικά αντικείμενα του Kane απομακρύνονται από το Xanadu, ένας εργάτης πετάει ένα παλιό έλκηθρο στη φωτιά…
Ο Orson Welles στο κινηματογραφικό του ντεμπούτο σε ηλικία 25 χρονών καταφέρνει να φτιάξει μια πολυεπίπεδη ταινία, με σαφείς αισθητικές και τεχνικές καινοτομίες, σαφή πολιτική και κοινωνική θέση και άψογη ίντριγκα. Εστιάζοντας στη δύναμη της εικόνας, σκιαγραφεί την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Kane, μέσα από το παραμυθένιο κάστρο του, το Xanadu, και της δίνει τη δύναμη που είχε την εποχή του βωβού κινηματογράφου.
Το Xanadu χτισμένο από τον Kane για να στεγάσει τη ζωή του με τη δεύτερη σύζυγό του Susan Alexander, βρίσκεται στην κορυφή ενός απρόσιτου ιδιωτικού βουνού και απαγορεύει την είσοδο στους ανεπιθύμητους εισβολείς με την τεράστια επιγραφή του, NO TRESPASSING. Στο κάστρο του ο Kane συσσωρεύει αμύθητους θησαυρούς, έργα τέχνης, αγάλματα (τα οποία δεν ανοίγει καν από τα κιβώτιά τους), φέρνει επίσης άγρια ζώα και δημιουργεί τον μεγαλύτερο ζωολογικό κήπο από την εποχή του Νώε, ακόμη κατασκευάζει ένα επαγγελματικών διαστάσεων γήπεδο γκόλφ, καθώς και ένα τεχνητό κανάλι με βενετσιάνικες γόνδολες, όπως μας πληροφορεί ένα ένθετο κινηματογραφικών επικαίρων μέσα στην ταινία.
Ωστόσο, το μεγαλόπρεπο αυτό οίκημα με την βαριά γοτθική αρχιτεκτονική του, παίρνει στα πλάνα της ταινίας μια δυσοίωνη όψη, αφού κινηματογραφείται πάντα σκοτεινό και περιτριγυρισμένο από πυκνή ομίχλη, προμηνύοντας έτσι την τραγική κατάληξη του ιδιοκτήτη του. Το Xanadu μετατρέπεται σταδιακά σε φυλακή για τον Kane (χαρακτηριστική είναι άλλωστε η καγκελόπορτα της εισόδου με το μονόγραμμα του Kane, που θυμίζει πόρτα ψυχιατρείου ή φυλακής), ο ίδιος πνίγεται μέσα στις αχανείς εκτάσεις του, γίνεται διάκοσμος των επίπλων του και μέρος της συλλογής του. Η βροντερή φωνή του χάνεται μέσα σε τοίχους, διαδρόμους, χαλιά και έπιπλα. Κινηματογραφώντας το Xanadu και τη ζωή του Kane μέσα από αυτό ο νεαρός Welles θίγει το θέμα του αμερικανικού νεοπλουτισμού και απομυθοποιεί το Αμερικανικό Όνειρο. Ο ήρωας, Charles Foster Kane (πάμπλουτος, ήδη, στην ενηλικίωσή του), ασχολείται με τον κίτρινο τύπο, φλερτάρει με την πολιτική (αλλά χάνει λόγω πείσματος και υπερβολικής ματαιοδοξίας), υποθέτει ότι μπορεί να αγοράσει τα πάντα και πεθαίνει τελείως μόνος. Γίγαντας και τύραννος, ιδιοφυής και συγκινητικός. Μετά το θάνατο του Kane το Xanadu μισοτελειωμένο ακόμα εγκαταλείπεται και μένει παραμελημένο λόγω του μη πρακτικού μεγέθους του, που το κάνει απρόσιτο και δύσχρηστο. Το περιεχόμενό του βγαίνει σε πλειστηριασμό και τα προσωπικά αντικείμενα του Kane αποτεφρώνονται. Ανάμεσα στα αντικείμενα αυτά και ένα παιδικό έλκηθρο με την επιγραφή Rosebud. Το Rosebud γίνεται λοιπόν ένα σύμβολο της χαμένης νεότητας, της παιδικής αθωότητας και των χαμένων ευκαιριών.
Στον Πολίτη Κέιν ο Welles, νέος, με εμπειρία θεατρική και ραδιοφωνική, πειραματίζεται και δημιουργεί ένα έργο πρωτοποριακό, γεμάτο νεωτερισμούς. Πρώτη φορά χρησιμοποιείται αθόρυβη μηχανή λήψης ήχου, ώστε να μην υπάρχουν προβλήματα στην εγγραφή του ήχου. Πρώτη φορά χρησιμοποιείται τόσο αποτελεσματικά και συστηματικά η κινηματογράφηση με βάθος πεδίου, όπου υπάρχει εστίαση σε όλο το πλάνο. Τολμά επίσης, τις έντονες φωτοσκιάσεις και τις έντονες αλλαγές στην ποιότητα του ήχου. Πολλαπλές δράσεις στην εικόνα και πολλαπλές ηχητικές στρώσεις. Κατακερματισμό της αφήγησης σε επιμέρους αφηγήσεις με χρονική ασυνέχεια. Πρωτοπόρος και τολμηρός, δημιουργεί, μέσα από τις τεχνικές εξελίξεις της εποχής του, ένα αισθητικό αριστούργημα που παραμένει άκρως απολαυστικό και επίκαιρο μέχρι σήμερα.