Πληροφορίες

Σκηνοθέτης: John Cassavetes
Σενάριο: John Cassavetes
Φωτογραφία: Mitch Breit
Μουσική: Bo Harwood
Ηθοποιοί: Gena Rowlands, Peter Falk, Fred Draper, Κatherine Cassavetes, Matthew Cassel
Βραβεία: Η ταινία ήταν υποψήφια για τα Όσκαρ Α' γυναικείου ρόλου και σκηνοθεσίας, κέρδισε χρυσή σφαίρα καλύτερης ηθοποιού
Τοποθεσία: Η.Π.Α., 1974
Διάρκεια: 155'

Ο Νικ Λονγκέτι είναι εργάτης σε μια εταιρεία υδάτων ενώ η γυναίκα του, η Μέιμπελ, μένει στο σπίτι και ασχολείται με τα τρία μικρά παιδιά τους. Η Μέιμπελ περνάει μια σοβαρή ψυχική κρίση και ο άντρας της αναγκάζεται να συναινέσει στον εγκλεισμό της για ένα μικρό διάστημα σε νευρολογική κλινική. Όταν η Μέιμπελ επιστρέφει, όλη η οικογένεια, φίλοι, συμπέθεροι, παιδιά, συγκεντρώνονται στο σπίτι να το γιορτάσουν με ένα γεύμα. Η Μέιμπελ παθαίνει νέα κρίση και αποπειράται να αυτοκτονήσει, έτσι ο άντρας της διώχνει τους συγγενείς και φίλους και προσπαθεί να την ηρεμήσει. Η παρουσία των παιδιών δρα κατασταλτικά στη Μέιμπελ, η οποία μαζί με τον Νικ βάζει τα παιδιά για ύπνο. Ύστερα οι δύο σύζυγοι μαζεύουν τα πιάτα και πέφτουν να κοιμηθούν.

Και σε αυτή την ταινία διακρίνουμε τη συνήθη θεματολογία του Κασσαβέτη, αγάπη, δυσκολία επικοινωνίας, διαφορές αντρών και γυναικών. Αλλά αυτή τη φορά προστίθεται ένα νέο στοιχείο. Η ψυχασθένεια της γυναίκας. Πρόκειται για μια ψυχασθένεια, η οποία πρώτον δεν θεραπεύεται και δεύτερον δεν επηρεάζει ουσιαστικά το πρόβλημα της συζυγικής σχέσης.

Η ουσία της ταινίας είναι ότι ο Νικ και η Μέιμπελ αγαπιούνται αλλά κανείς τους δεν μπορεί να καταλάβει και να δικαιολογήσει τη συμπεριφορά του άλλου. Αυτός αργεί να γυρίσει σπίτι, χωρίς να φταίει. Εκείνη βγαίνει με άλλον υπονοώντας ότι έτσι εκδικείται το λάθος του άντρα της. Αυτός δεν αντιλαμβάνεται την ανάγκη της για επικοινωνία και την προσβάλει μπροστά στους συναδέλφους του. Είναι ένα καλό ζευγάρι με δύσκολη ζωή. Ακόμα και όταν την περιμένει να γυρίσει από τη νευρολογική κλινική διοργανώνει πάρτυ για να την υποδεχτούν. Δεν γνωρίζει δηλαδή τον χαρακτήρα και την ιδιοσυγκρασία της. Το γεγονός ότι ο σύζυγος δεν αντιλαμβάνεται την ασθένεια και συμπεριφέρεται συχνά με αυστηρότητα και διάθεση τιμωρίας, είναι μια μεταφορά, μια αναλογία με την αδυναμία του να καταλάβει πραγματικά τις ανάγκες και την ιδιαιτερότητα της γυναίκας του. Η Μέιμπελ είναι ο αποδιοπομπαίος τράγος μιας κατασταλτικής κοινωνίας που αυτοπροσδιορίζεται σαν ομαλή, όμως ταυτόχρονα,  έχει και την «υγεία» του τρελού. Προσπαθεί δηλαδή να τα βγάλει πέρα μέσα στον κόσμο με τον δικό της ανορθόδοξο τρόπο. Το ότι δεν τα καταφέρνει οφείλεται στο γεγονός ότι κανείς δεν την καταλαβαίνει. Ο Κασσαβέτη ρομαντικοποιεί έτσι την τρέλα της Μέιμπελ, που καταλήγει σαν τον τρελό του χωριού, κεντρικό πρόσωπο μιας τραγωδίας όπου ο χορός ουρλιάζει εναντίον του.

Η ασθένεια είτε θολώνει τα νερά, είτε συμβολίζει την αδυναμία επικοινωνίας. Η δυστυχία πάντως και η μοναξιά των ηρώων δεν οφείλονται στην παρουσία της ασθένειας. Ή, τουλάχιστον, η ασθένεια είναι απότοκος της αδυναμίας επικοινωνίας. Εξίσου προσχηματική είναι και η ανάμειξη των παιδιών. Μπορεί στη στοιχειώδη πλοκή της ταινίας να παίζουν και αυτά κάποιο ρόλο, αλλά στην ουσιαστική προβληματική της ταινίας η συμμετοχή τους είναι ανύπαρκτη και αδιάφορη. Το ζευγάρι υποφέρει μέσα σε μια απόλυτη απομόνωση. Ακόμα και η τελική σκηνή της λύσης μας οδηγεί στη συζυγική ρουτίνα, η οποία συντηρεί το ζευγάρι, αλλά δεν αποκλείει την επανεμφάνιση της κρίσης, αφού τίποτα στην ουσία δεν άλλαξε. Πρόκειται για άλλο ένα «κασσαβετικό» τέλος με διφορούμενα συναισθήματα. Όλα μπήκαν στη θέση τους και τίποτα δεν λύθηκε. Για άλλη μια φορά η ζωή συνεχίζεται.

Το κυρίαρχο στοιχείο στο Μια γυναίκα εξομολογείται είναι ο τόνος με την έννοια τόσο της «ατμόσφαιρας», όσο και της τονικότητας. Σε όλες τις ταινίες του ο Κασσαβέτη επιδείχνει μια έντονη κυκλοθυμία, που γίνεται εδώ σύμφυτο χαρακτηριστικό της Μέιμπελ, του Νικ και της σχέσης μεταξύ τους. Στην ταινία το χιούμορ, το πάθος, το κωμικό στοιχείο «σλάπστικ», το γελοίο και το απόλυτα σοβαρό εναλλάσσονται σαν τις διαθέσεις και τις αντιδράσεις της Μέιμπελ. Η Gena Rowlands, στο ρόλο της Μέιμπελ, επιτελεί έναν υποκριτικό άθλο, σηκώνει την ταινία στους ώμους της.

Κείμενο: Πλάτων Ριβέλλης: Χωρίς διάλειμμα, Κινηματογραφικά τετράδια “John Cassavetes” (Εκδόσεις Αιγόκερως)