Οδηγίες Ασφαλείας κατά τη χρήση Φιαλών Αερίων

Γενικές Παρατηρήσεις

1. Κύλινδροι αερίων μπορούν να χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση χωρίς προβλήματα.

2. Ατύχημα μπορεί να προκληθεί όταν οι φιάλες δεν χρησιμοποιούνται σωστά.

3. Πολλά κοινά εργαστηριακά αέρια έχουν εκρηκτικές ή/και τοξικές ιδιότητες.

4. Μια φιάλη 9’’ x 51’’ γεμάτη με βουτάνιο μπορεί να δημιουργήσει ένα εκρηκτικό σύννεφο όγκου 200 κυβικών ποδών.

Ασφαλής χρήση

1. Θα πρέπει οι φιάλες αερίων να είναι κατάλληλα επισημασμένες

2. Δεν πρέπει να γίνονται αποδεκτές φιάλες στις οποίες δεν υπάρχει επισήμανση του περιεχομένου τους ενώ δεν θα πρέπει να δίνεται πίστη στον χρωματικό κώδικα.

3. Οι ετικέτες των φιαλών δε θα πρέπει να καταστρέφονται.

4. Η κεντρική βαλβίδα των φιαλών θα πρέπει πάντα να είναι προστατευμένη με το κατάλληλο κάλυμμα.

5. Το κάλυμμα θα πρέπει να παραμένει στη φιάλη μέχρι αυτή να χρησιμοποιηθεί.

6. Μετά από κάθε αλλαγή μανομέτρου, ελέγχονται σχολαστικά τυχόν διαρροές αερίων με σαπωνοδιάλυμα

7. Τυχόν διαρροές αερίων ελέγχονται και τακτικά

8. Η μετακίνηση των φιαλών θα πρέπει να γίνεται με το κατάλληλο καρότσι ασφαλείας και να λαμβάνεται μέριμνα ούτως ώστε να αποφεύγονται τα χτυπήματα και οι πτώσεις.

9. Οι φιάλες αερίων θα πρέπει να στηρίζονται καλά σε κατακόρυφη θέση χρησιμοποιώντας κατάλληλες αλυσίδες ή ιμάντες. Η πρόσδεσή τους θα πρέπει να γίνεται από το επάνω 1/3 του σώματος της φιάλης.

10. Οι μικρού μεγέθους φιάλες μπορούν να τοποθετούνται οριζόντια φροντίζοντας να αποτρέπεται η κύλισή τους.

11. Όλες οι βαλβίδες και οι σύνδεσμοι των φιαλών θα πρέπει να καθαρίζονται επισταμένα πριν χρησιμοποιηθούν.

12. Οι μειωτήρες πίεσης είναι εξειδικευμένοι για κάθε περίπτωση αερίου.

13. Όλες οι συνδέσεις των μειωτήρων πίεσης πρέπει να γίνονται ομαλά και χωρίς να εφαρμόζεται υπερβάλλουσα δύναμη γιατί κινδυνεύουν με μόνιμη παραμόρφωση τα μέρη των επαφών.

14. Η κεντρική βαλβίδα των φιαλών ανοίγεται πάντα αργά και με προσοχή.

15. Χρησιμοποιούμε ειδικά γάντια και γυαλιά ασφαλείας όταν χειριζόμαστε φιάλες αερίων διότι αέρια που εκτονώνονται βίαια προκαλούν έντονο ψύχος.

16. Όλες οι φιάλες αερίων ανεξαιρέτως, θα πρέπει να αποθηκεύονται σε καλά αεριζόμενους χώρους και μακριά από εστίες θέρμανσης και φλόγας.

17. Δεν αποθηκεύονται εύφλεκτα αέρια δίπλα σε εισόδους εργαστηρίων ή σε φιάλες οξυγόνου.

18. Αποθηκεύονται ξεχωριστά οι κενές από τις γεμάτες φιάλες και επισημαίνονται καταλλήλως.

19. Φροντίζουμε να γνωρίζουμε τις πρώτες βοήθειες για τα αέρια που χρησιμοποιούνται στο εργαστήριο.

Οδηγίες Ασφαλείας για Εργασία με Κρυογόνα Υγρά.

Κρυογόνος είναι η μελέτη και χρήση υλικών σε ακραίες θερμοκρασιακές συνθήκες. Ο όρος κρυογονική χρησιμοποιείται για όλες τις εφαρμογές σε θερμοκρασίες μικρότερες των –150^οC.

Κοινώς χρησιμοποιούμενα κρυογόνα υγρά είναι το υγρό άζωτο, το υγρό οξυγόνο και το υγρό ήλιο.

Η επαφή των οφθαλμών και του δέρματος με κρυογόνα υγρά μπορεί να προκαλέσει και ψυχρά εγκαύματα (κρυοπαγήματα). Ιστοί που εκτέθηκαν σε χαμηλές θερμοκρασίες δεν προκαλούν το αίσθημα του πόνου όσο αυτοί είναι παγωμένοι. Όταν όμως η θερμοκρασία τους επανέλθει σε συνθήκες περιβάλλοντος τότε εμφανίζονται εγκαύματα τα οποία πρέπει να αντιμετωπισθούν ιατρικώς.

Οποιοδήποτε σημείο του δέρματος αγγίξει σε αντικείμενο (όχι μόνο μεταλλικό) που έχει ψυχθεί κρυογονικά υπάρχει κίνδυνος να «κολλήσει» σε αυτό. Προσπάθεια να αποκολληθεί το μέρος του δέρματος από το παγωμένο αντικείμενο συχνά οδηγεί στην επίπονη απόσπαση του ιστού. Για να ελαχιστοποιηθεί αυτή η πιθανότητα θα πρέπει να απομακρύνονται μεταλλικά αντικείμενα (ρολόγια, και χρυσαφικά) πριν τη χρήση κρυογόνων υγρών.

Όταν κρυογόνα υγρά περνούν στην αέρια φάση τότε στο χώρο που βρίσκονται σχηματίζονται τοπικές περίσσειες που υποκαθιστούν το οξυγόνο. Ατμόσφαιρα στην οποία έχει εκλείψει το οξυγόνο μπορεί να προκαλέσει ζαλάδα, ναυτία, εμετό, αναισθησία και σε ακραίες περιπτώσεις να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο το προσωπικού που εργάζεται στο χώρο αυτό.

Πρώτες Βοήθειες

Μέρη του σώματος που εκτέθηκαν σε κρυογόνα υγρά ή αέρια θα πρέπει να εκτίθενται για αρκετή ώρα σε νερό θερμοκρασίας 25^οC. Η προσβεβλημένη περιοχή δεν θα πρέπει να τρίβεται με κανένα τρόπο αφού έτσι μπορεί να προκληθεί μεγαλύτερη βλάβη ενώ ο πάσχων θα πρέπει να μεταφερθεί στο νοσοκομείο για περαιτέρω παρακολούθηση.

Σε περιπτώσεις λιποθυμίες λόγω έλλειψης οξυγόνου ο παθών πρέπει να μεταφέρεται σε καλά αεριζόμενο χώρο ενώ συνιστάται οι διασώστες να χρησιμοποιούν ατομικές συσκευές παροχής οξυγόνου.

Αν ο παθών αντιμετωπίζει δυσκολίες στην αναπνοή θα πρέπει να του παρασχεθεί οξυγόνο και να μεταφερθεί στο νοσοκομείο.

Προστασία - Ιματισμός

Το εργαστηριακό προσωπικό που εργάζεται με κρυογόνα υλικά θα πρέπει να φορά ειδικό ιματισμό όπως ειδικά διαφανή προστατευτικά καλύμματα προσώπου για την περίπτωση εκτόξευσης σταγονιδίων ή θραύσης του δοχείου στο οποίο μεταφέρεται το κρυογόνο υγρό.

Ειδικά γάντια τα οποία αντέχουν σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες αλλά τα οποία πρέπει φοριούνται χαλαρά έτσι ώστε σε περίπτωση που πέσει κρυογόνο υγρό μέσα στα γάντια, αυτά να μπορούν να αφαιρεθούν εύκολα.

Επίσης θα πρέπει να φοριούνται ρούχα που καλύπτουν καλά τόσο τα χέρια όσο και τα πόδια του προσωπικού.

Περιβαλλοντικοί έλεγχοι και Εξειδικευμένος Εξοπλισμός Κρυογονικής

Τα κρυογόνα υγρά εξατμίζονται ιδιαίτερα γρήγορα δημιουργώντας τεράστιες μάζες αερίων ικανές να προκαλέσουν εκρήξεις ή στην καλύτερη περίπτωση ράγισμα των δοχείων στα οποία περιέχονται (1 lt υγρού αζώτου μετατρέπεται σε 24.6 κυβικά πόδια αερίου που αντιστοιχεί σε διόγκωση 1/696).

Για το λόγο αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιούνται δοχεία κατασκευασμένα ειδικά για να περιέχουν κρυογόνα υγρά (δοχεία Dewar) και τα οποία δεν πρέπει να κλείνονται ερμητικά.

Τα δοχεία αυτά έχουν διπλά εσωτερικά τοιχώματα που επιβραδύνουν τις έντονες θερμοκρασιακές μεταβολές. Για το λόγο αυτό θα πρέπει και το γέμισμά τους να πραγματοποιείται αργά ούτως ώστε τα τοιχώματα να υπόκεινται στη λιγότερη δυνατή φθορά.

Επίσης δεν πρέπει να γεμίζονται πάνω από το 80% του όγκου τους ούτως ώστε να παρέχεται ο ελάχιστος απαιτούμενος χώρος για το σχηματιζόμενο αέριο.

Η εργασία με τέτοια υγρά πρέπει να πραγματοποιείται σε καλά αεριζόμενο χώρο (απαγωγό ή ύπαιθρο). Αέρας με λιγότερο από 18% περιεκτικότητα σε οξυγόνο είναι δυνατό να προκαλέσει ζαλάδες ενώ τα περισσότερα από τα κρυογόνα αέρια είναι άχρωμα, άοσμα και άγευστα με συνέπεια να μην είναι δυνατή η άμεση ανίχνευσή τους από τον άνθρωπο. Κατά συνέπεια η εργασία με κρυογόνα υγρά συστήνεται να πραγματοποιείται πάντα με την ύπαρξη κατάλληλων αισθητήρων που προειδοποιούν το προσωπικό για το πότε ο χώρος είναι επικίνδυνος για εργασία (όταν το επίπεδο του οξυγόνου πέσει κάτω από το 19.5%).