ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2019-2020
AΠP 501 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΛΙΘΟΥ ΕΩΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ
Παρασκευή 09.00-12.00 Αμφιθέατρο Σ. Δάκαρη
(Παραδόσεις από 4 Οκτωβρίου 2019 έως 17 Ιανουαρίου 2020)
Το μάθημα προσφέρει βασικές γνώσεις για τον κλάδο της Προϊστορικής Αρχαιολογίας. Παρουσιάζονται συνοπτικά οι επιστημονικοί στόχοι του κλάδου, οι μέθοδοι και τεχνικές της ερευνάς πεδίου, οι εργαστηριακές αναλύσεις στις οποίες υποβάλλονται τα προϊστορικά ευρήματα και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την χρονολόγησή τους και την ταύτιση των τρόπων κατασκευής τους. Τονίζεται ο διεπιστημονικός χαρακτήρας της προϊστορικής αρχαιολογίας και η εξάρτησή της από επικουρικούς κλάδους, όπως η γεωμορφολογία, η φυσική ανθρωπολογία, η ταφονομία ή η παλυνολογία. Παρουσιάζεται επίσης η διαδοχή των πολιτισμών στην Ηπειρωτική Ελλάδα και στον Αιγαιακό χώρο κατά την Εποχή του Λίθου και την Εποχή του Χαλκού. Στόχος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με βασικές έννοιες (ορολογία), με το χρονολογικό-πολιτισμικό πλαίσιο του προϊστορικού Αιγαίου, με τις πρακτικές που ακολουθεί η σύγχρονη Προϊστορική Αρχαιολογία καθώς και η κατανόηση των διαφορών της από γειτονικούς κλάδους, όπως η αρχαιολογία της ιστορικής περιόδου και η ιστορία.
Προαιρετική εργασία και παρουσίασή της στο μάθημα.
Ο τελικός βαθμός βασίζεται σε γραπτή εξέταση.
Χρ. Ντούμας, Περίγραμμα Προϊστορικής Αρχαιολογίας - Πανεπιστημιακές Σημειώσεις, ΕΚΠΑ, 1997
Ι. Παππάς, "Μέθοδοι χρονολόγησης"
Α. Ντάρλας, "O ελλαδικός χώρος κατά την Παλαιολιθική εποχή"
Η Παλαιολιθική στην Ελλάδα (υλικό από το μάθημα)
Η Νεολιθική στην Ελλάδα (υλικό από το μάθημα)
Το πείραμα του νεολιθικού καμινιού (υλικό από το μάθημα / http://users.uoi.gr/gramisar/prosopiko/vlaxopoulos/activity.htm#uoi)
ΑΠΡ 588 Η ΚΡΗΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 3η ΧΙΛΙΕΤΙΑ
Πέμπτη 12.00-15.00 Αίθουσα Σεμιναρίων Τομέα Αρχαιολογίας
(Παραδόσεις από 3 Οκτωβρίου 2019 έως 16 Ιανουαρίου 2020)
Κατά την 3η χιλιετία π.Χ. στο Αιγαίο αναπτύσσονται οικιστικά κέντρα πρωτο-αστικού χαρακτήρα και σημειώνονται σημαντικά βήματα την τεχνολογία και την τέχνη, με άξονα τη διακίνηση και την επεξεργασία των μετάλλων, και τη ναυπηγική. Το μάθημα εξετάζει τους νησιωτικούς πολιτισμούς του Αιγαίου που άνθησαν κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.), εστιάζοντας στην ιδιαίτερη περίπτωση της Κρήτης. Η συνοπτική εξέταση των νησιωτικών συγκροτημάτων (Βόρειου και Ανατολικού Αιγαίου, 40 Σποράδων, Αργοσαρωνικού, Κυκλάδων, Δωδεκανήσων και Κρήτης) επιχειρείται κατά τη χρονολογική και γεωγραφική σειρά, ξεκινώντας από τη λεγόμενη "Τρωική - Βορειοαιγαιακή" πολιτισμική βαθμίδα και καταλήγοντας στις πρωιμότερες βαθμίδες του Μινωικού πολιτισμού και την πορεία προς την ίδρυση των ανακτόρων περί το 2000-1900 π.Χ.
Βιβλιογραφία στα ελληνικά, αγγλικά και ιταλικά.
Υποχρεωτική εργασία και παρουσίασή της στο μάθημα.
Εκπαιδευτική εκδρομή στην Κρήτη.
Οικισμοί στην Κρήτη της 3ης χιλιετίας - Lesson 5: Narrative | Aegean Prehistoric Archaeology
Βιβλιογραφία - Lesson 5: Bibliography | Aegean Prehistoric Archaeology
Νεκροταφεία στην Κρήτη της 3ης χιλιετίας - https://www.dartmouth.edu/~prehistory/aegean/?page_id=569
Βιβλιογραφία - Lesson 6: Bibliography | Aegean Prehistoric Archaeology
AΠP 505 ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 2η ΧΙΛΙΕΤΙΑ π.Χ.
Παρασκευή 12.00-15.00 Αίθουσα Α31
(Παραδόσεις από 14 Φεβρουαρίου έως 22 Μαΐου 2020)
Στο μάθημα γίνεται επισκόπηση των πολιτισμών του Αιγαιακού χώρου, με αναφορές στις σχέσεις με τους άλλους πολιτισμούς και στις ευρύτερες εξελίξεις στη Μεσόγειο κατά τη 2η χιλιετία π.Χ. Εξετάζονται ζητήματα ιστορικής γεωγραφίας, πολιτιστικών δομών, γραφής, διοίκησης και εμπορίου, και αναλύεται η μορφή και η έκταση των επαφών μεταξύ των ανακτορικών πολιτισμών του Αιγαίου και του ευρύτερου χώρου της Κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου.
Προαιρετική εργασία και παρουσίασή της στο μάθημα.
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία Μαθήματος
Εικόνες Του Μαθήματος (εδώ)
Επιλεγμένες εργασίες φοιτητών
ΑΠΡ 506 ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
Πέμπτη 12.00-15.00 Αίθουσα Σεμιναρίων Τομέα Αρχαιολογίας
(Παραδόσεις από 13 Φεβρουαρίου έως 21 Μαΐου 2020)
Η τέχνη της επιτοίχιας ζωγραφικής (τοιχογραφία) συνδέεται με την ανάπτυξη των ανακτορικών πολιτισμών της Ανατολής και της Αιγύπτου. Στο προϊστορικό Αιγαίο η μνημειακή ζωγραφική εμφανίζεται στα πρώτα ανάκτορα της Μινωικής Κρήτης και απογειώνεται κατά τη Νεοανακτορική περίοδο, με επίκεντρο πάντοτε την Κνωσό, στη διαμόρφωσή της, όμως, έχει συμβάλει καθοριστικά η πολύχρωμη εικονιστική κεραμική των Κυκλάδων. Στο Ακρωτήρι της Θήρας η τέχνη αυτή συνδέεται με τις αναζητήσεις και τους εθιμικούς κώδικες μιας εξωστρεφούς νησιωτικής κοινωνίας, εικονογραφικά εμφανίζεται πλήρως ανεπτυγμένη και με υψηλής ποιότητας τεχνικά χαρακτηριστικά. Η Μυκηναϊκή Ελλάδα ακολουθεί τους αιγαιακούς συρμούς διακόσμησης των ανακτόρων και των πλούσιων οικιών, εκφράζοντας μέσα από τις στερεοτυπικές σκηνές των τοιχογραφιών την αισθητική, την ιδεολογία και την προπαγάνδα των δικών της ηγεμόνων. Υποχρεωτική εργασία και παρουσίασή της στο μάθημα.
Εκπαιδευτικές εκδρομές στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τη Θήβα, τη Θήρα (Ακρωτήρι) και το Ηράκλειο.
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία Μαθήματος
Ώρες συνεργασίας: Πέμπτη και Παρασκευή 11.00-12.00